Ε΄ ΤΑΞΗ - ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ
"Προμηθέας Δεσμώτης" (σελ. 48)
του Αισχύλου (απόσπασμα)
(Απόδοση: Κ. Χ. Μύρης)
Και με την ευκαιρία, ας κάνουμε μια χρήσιμη παρατήρηση σχετικά με το λάθος που κάνουν οι συγγραφείς του Ανθολογίου, αλλά και αρκετοί άλλοι ακόμη:
Τα αρχαία ελληνικά και τα νέα ελληνικά είναι ΙΔΙΑ ΓΛΩΣΣΑ!
Δεν μιλάμε για "μετάφραση" από τα αρχαία ελληνικά, αλλά για "ΑΠΟΔΟΣΗ".
Λεπτομέρεια, ίσως πουν κάποιοι, όμως στις λεπτομέρειες κρύβεται η αγάπη (για οτιδήποτε και οποιονδήποτε)...
Τα αρχαία ελληνικά και τα νέα ελληνικά είναι ΙΔΙΑ ΓΛΩΣΣΑ!
Δεν μιλάμε για "μετάφραση" από τα αρχαία ελληνικά, αλλά για "ΑΠΟΔΟΣΗ".
Λεπτομέρεια, ίσως πουν κάποιοι, όμως στις λεπτομέρειες κρύβεται η αγάπη (για οτιδήποτε και οποιονδήποτε)...
Λίγα βιογραφικά
Ο Αισχύλος ήταν Αθηναίος τραγικός ποιητής. Γεννήθηκε στην Ελευσίνα, γύρω στο 525 π.Χ. ή το 524 π.Χ.
Αν και δεν γνωρίζουμε για την μόρφωσή του, υποθέτουμε πως η ευγενική του καταγωγή τού επέτρεψε να δεχθεί μια εκπαίδευση αρκετά καλού επιπέδου.
Φαίνεται πως μυήθηκε στα Ελευσίνια μυστήρια, και αυτό είναι που τον εξόπλισε με ήθος και γενναιότητα, όπως βλέπουμε με την συμμετοχή του σε όλους τους αγώνες των Ελλήνων εναντίον των Περσών. Εξάλλου, όλη σχεδόν η ποίησή του βασίζεται στην εξύμνηση των αγώνων των Ελλήνων.
Στον "Προμηθέα Δεσμώτη" παρουσιάζει την ανθρώπινη προσπάθεια προς την εξέλιξη και τον πολιτισμό, παρουσιάζοντας τον Προμηθέα να δίνει στους ανθρώπους (κλέβοντάς την από τους θεούς) την φωτιά, μία δηλαδή από τις πιο χρήσιμες ανακαλύψεις στην ανθρώπινη ιστορία.
Πέθανε στην Γέλα της Σικελίας γύρω στο 455 π.Χ.
Ο θάνατός του ήταν πολύ παράξενος, αν ισχύει η ιστορία και δεν είναι ένα fake new της αρχαιότητας:
Βρισκόταν, λέει η ιστορία, σ' έναν δρόμο της Γέλας όταν κατά τύχη βρέθηκε ψηλά πάνω από το κεφάλι του ένας αετός ο οποίος κρατούσε με τα νύχια του μία χελώνα.
Ο αετός, σύμφωνα με την ιστορία, άφησε την χελώνα να πέσει, για να σπάσει το καβούκι της και να μπορέσει να την φάει (το κάνουν αυτό οι αετοί), όμως ο άτυχος Αισχύλος βρέθηκε ακριβώς από κάτω, την πιο άσχημη στιγμή! Η χελώνα με το καβούκι της έπεσε πάνω στο κεφάλι του και φυσικά τον σκότωσε...
Ο Αισχύλος ήταν Αθηναίος τραγικός ποιητής. Γεννήθηκε στην Ελευσίνα, γύρω στο 525 π.Χ. ή το 524 π.Χ.
Αν και δεν γνωρίζουμε για την μόρφωσή του, υποθέτουμε πως η ευγενική του καταγωγή τού επέτρεψε να δεχθεί μια εκπαίδευση αρκετά καλού επιπέδου.
Φαίνεται πως μυήθηκε στα Ελευσίνια μυστήρια, και αυτό είναι που τον εξόπλισε με ήθος και γενναιότητα, όπως βλέπουμε με την συμμετοχή του σε όλους τους αγώνες των Ελλήνων εναντίον των Περσών. Εξάλλου, όλη σχεδόν η ποίησή του βασίζεται στην εξύμνηση των αγώνων των Ελλήνων.
Στον "Προμηθέα Δεσμώτη" παρουσιάζει την ανθρώπινη προσπάθεια προς την εξέλιξη και τον πολιτισμό, παρουσιάζοντας τον Προμηθέα να δίνει στους ανθρώπους (κλέβοντάς την από τους θεούς) την φωτιά, μία δηλαδή από τις πιο χρήσιμες ανακαλύψεις στην ανθρώπινη ιστορία.
Πέθανε στην Γέλα της Σικελίας γύρω στο 455 π.Χ.
Ο θάνατός του ήταν πολύ παράξενος, αν ισχύει η ιστορία και δεν είναι ένα fake new της αρχαιότητας:
Βρισκόταν, λέει η ιστορία, σ' έναν δρόμο της Γέλας όταν κατά τύχη βρέθηκε ψηλά πάνω από το κεφάλι του ένας αετός ο οποίος κρατούσε με τα νύχια του μία χελώνα.
Ο αετός, σύμφωνα με την ιστορία, άφησε την χελώνα να πέσει, για να σπάσει το καβούκι της και να μπορέσει να την φάει (το κάνουν αυτό οι αετοί), όμως ο άτυχος Αισχύλος βρέθηκε ακριβώς από κάτω, την πιο άσχημη στιγμή! Η χελώνα με το καβούκι της έπεσε πάνω στο κεφάλι του και φυσικά τον σκότωσε...
Ποιος ήταν ο Προμηθέας
Ο Προμηθέας ήταν Τιτάνας, γιος του Τιτάνα Ιαπετού και της Ωκεανίδας Ασίας.
Αδέλφια του ήταν ο Επιμηθέας, ο Άτλας και ο Μενοίτιος.
Στην Τιτανομαχία (τον πόλεμο των Τιτάνων με τα παιδιά τους, τους Θεούς του Ολύμπου) από ένα σημείο και μετά πήρε το μέρος του Δία, γι' αυτό και μετά το τέλος του πολέμου (όπου οι Τιτάνες έχασαν) ο Δίας δεν τον τιμώρησε όπως τους υπόλοιπους Τιτάνες.
Ο Προμηθέας, σύμφωνα με τον μύθο δημιούργησε με την βοήθεια της θεάς Αθηνάς τους πρώτους ανθρώπους, πλάθοντάς τους με πηλό (κάτι σαν να μας θυμίζει αυτό από τα Θρησκευτικά...), αν και στην "Θεογονία" του Ησιόδου αναφέρεται ως ευεργέτης των ανθρώπων, όχι ως δημιουργός τους.
Αδέλφια του ήταν ο Επιμηθέας, ο Άτλας και ο Μενοίτιος.
Στην Τιτανομαχία (τον πόλεμο των Τιτάνων με τα παιδιά τους, τους Θεούς του Ολύμπου) από ένα σημείο και μετά πήρε το μέρος του Δία, γι' αυτό και μετά το τέλος του πολέμου (όπου οι Τιτάνες έχασαν) ο Δίας δεν τον τιμώρησε όπως τους υπόλοιπους Τιτάνες.
Ο Προμηθέας, σύμφωνα με τον μύθο δημιούργησε με την βοήθεια της θεάς Αθηνάς τους πρώτους ανθρώπους, πλάθοντάς τους με πηλό (κάτι σαν να μας θυμίζει αυτό από τα Θρησκευτικά...), αν και στην "Θεογονία" του Ησιόδου αναφέρεται ως ευεργέτης των ανθρώπων, όχι ως δημιουργός τους.
Αργότερα, όταν ο Δίας έφτιαξε τα ζώα (με υλικά της Γης και με φωτιά), ανατέθηκε στον Προμηθέα και τον Επιμηθέα να δώσουν σε κάθε ζώο κάποια χαρακτηριστικά (με τέτοιον τρόπο που να μην μπορούν να αλληλοεξοντωθούν.
Ο Προμηθέας είχε άλλες δουλειές να κάνει, οπότε ανέθεσε στον τον αδελφό του τον Επιμηθέα να ασχοληθεί εκείνος με την υπόθεση.
Ο Επιμηθέας όμως ξεχάστηκε και έδωσε όλα τα "όπλα" στα ζώα. Όταν στο τέλος έφτασε η σειρά του ανθρώπου, δεν είχε μείνει τίποτε να του δώσει εκτός από κάτι τρίχες και λίγα νύχια.
Ο Προμηθέας θύμωσε πολύ με τον αδελφό του, που άφησε τους ανθρώπους απροστάτευτους, γι' αυτό ανέλαβε μόνος του από τότε και στο εξής την προστασία τους.
Έτσι, μια φορά που είχε ανεβεί στον Όλυμπο έκλεψε την σοφία και την εξυπνάδα από την θεά Αθηνά. Ταυτόχρονα, έκλεψε και λίγη φωτιά από το εργαστήρι του Ήφαιστου –κρύβοντάς την μέσα σε ένα κούφιο ξύλο– και την έδωσε στους ανθρώπους.
Όταν το έμαθε ο Δίας εξοργίστηκε με τον Προμηθέα που έδωσε αυτή την δύναμη στους ανθρώπους, και από τότε αρχίζει η τραγωδία...
Ο Προμηθέας είχε άλλες δουλειές να κάνει, οπότε ανέθεσε στον τον αδελφό του τον Επιμηθέα να ασχοληθεί εκείνος με την υπόθεση.
Ο Επιμηθέας όμως ξεχάστηκε και έδωσε όλα τα "όπλα" στα ζώα. Όταν στο τέλος έφτασε η σειρά του ανθρώπου, δεν είχε μείνει τίποτε να του δώσει εκτός από κάτι τρίχες και λίγα νύχια.
Ο Προμηθέας θύμωσε πολύ με τον αδελφό του, που άφησε τους ανθρώπους απροστάτευτους, γι' αυτό ανέλαβε μόνος του από τότε και στο εξής την προστασία τους.
Έτσι, μια φορά που είχε ανεβεί στον Όλυμπο έκλεψε την σοφία και την εξυπνάδα από την θεά Αθηνά. Ταυτόχρονα, έκλεψε και λίγη φωτιά από το εργαστήρι του Ήφαιστου –κρύβοντάς την μέσα σε ένα κούφιο ξύλο– και την έδωσε στους ανθρώπους.
Όταν το έμαθε ο Δίας εξοργίστηκε με τον Προμηθέα που έδωσε αυτή την δύναμη στους ανθρώπους, και από τότε αρχίζει η τραγωδία...
Η υπόθεση της τραγωδίας
Η τραγωδία του Αισχύλου "Προμηθέας Δεσμώτης" γράφτηκε μεταξύ των ετών 475 - 470 π.Χ.
Σύμφωνα με την υπόθεση, ο Προμηθέας έκλεψε από τον Ήφαιστο την φωτιά (που μέχρι τότε ήταν αποκλειστικό προνόμιο των θεών) και την δίνει στους ανθρώπους.
Ο Δίας εξοργίστηκε πολύ με την αυθάδεια του Προμηθέα να θελήσει να κάνει ισχυρούς τους ανθρώπους.
Για να τον τιμωρήσει, τον έδεσε σε μια κορυφή του Καυκάσου και έστελνε κάθε μέρα έναν αετό να του τρώει το συκώτι.
Κατά την διάρκεια της νύχτας όμως το συκώτι του ξαναδημιουργούνταν, οπότε ο αετός την επόμενη μέρα του το έτρωγε ξανά.
Με αυτόν τον τρόπο ο Δίας ήθελε να διαρκέσει αιώνια το μαρτύριό του, μια που ο Προμηθέας ήταν αθάνατος.
Σύμφωνα με την υπόθεση, ο Προμηθέας έκλεψε από τον Ήφαιστο την φωτιά (που μέχρι τότε ήταν αποκλειστικό προνόμιο των θεών) και την δίνει στους ανθρώπους.
Ο Δίας εξοργίστηκε πολύ με την αυθάδεια του Προμηθέα να θελήσει να κάνει ισχυρούς τους ανθρώπους.
Για να τον τιμωρήσει, τον έδεσε σε μια κορυφή του Καυκάσου και έστελνε κάθε μέρα έναν αετό να του τρώει το συκώτι.
Κατά την διάρκεια της νύχτας όμως το συκώτι του ξαναδημιουργούνταν, οπότε ο αετός την επόμενη μέρα του το έτρωγε ξανά.
Με αυτόν τον τρόπο ο Δίας ήθελε να διαρκέσει αιώνια το μαρτύριό του, μια που ο Προμηθέας ήταν αθάνατος.
Τελικά, μετά από λίγο καιρό τον σώζει ο Ηρακλής, που σκότωσε τον αετό.
Ο Δίας (ο μπαμπάς του Ηρακλή) χάρηκε τόσο πολύ με την γενναιότητα του γιου του, που πήρε πίσω την τιμωρία και άφησε τον Προμηθέα ελεύθερο.
Και, για να δούμε με την ευκαιρία ποιος εμπνεύστηκε τα πρώτα δαχτυλίδια:
Επειδή ο Δίας ήταν θεός, και μάλιστα ο μεγαλύτερος θεός από όλους, δεν ήθελε να παραβεί τον όρκο του (να κρατά αιώνια δεμένο τον Προμηθέα με τις αλυσίδες) και να ρεζιλευτεί κατά κάποιον τρόπο. Γι' αυτό, σκέφτηκε το εξής κόλπο:
Υπέδειξε στον Προμηθέα να φτιάξει με ένα κομμάτι από την αλυσίδα του ένα μεταλλικό δαχτυλίδι και πάνω του να στερεώσει ένα κομμάτι από τον βράχο στον οποίον ήταν δεμένος.
Έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο μονόπετρο δαχτυλίδι στην ιστορία (και ο Δίας μπορούσε να καυχιέται ότι κράτησε τον όρκο του, αφού ο Προμηθέας κουβαλούσε πάντα πάνω του, έστω και με την μορφή δαχτυλιδιού, την αλυσίδα και τον βράχο στον οποίον ήταν δεμένος...).
Ο Δίας (ο μπαμπάς του Ηρακλή) χάρηκε τόσο πολύ με την γενναιότητα του γιου του, που πήρε πίσω την τιμωρία και άφησε τον Προμηθέα ελεύθερο.
Και, για να δούμε με την ευκαιρία ποιος εμπνεύστηκε τα πρώτα δαχτυλίδια:
Επειδή ο Δίας ήταν θεός, και μάλιστα ο μεγαλύτερος θεός από όλους, δεν ήθελε να παραβεί τον όρκο του (να κρατά αιώνια δεμένο τον Προμηθέα με τις αλυσίδες) και να ρεζιλευτεί κατά κάποιον τρόπο. Γι' αυτό, σκέφτηκε το εξής κόλπο:
Υπέδειξε στον Προμηθέα να φτιάξει με ένα κομμάτι από την αλυσίδα του ένα μεταλλικό δαχτυλίδι και πάνω του να στερεώσει ένα κομμάτι από τον βράχο στον οποίον ήταν δεμένος.
Έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο μονόπετρο δαχτυλίδι στην ιστορία (και ο Δίας μπορούσε να καυχιέται ότι κράτησε τον όρκο του, αφού ο Προμηθέας κουβαλούσε πάντα πάνω του, έστω και με την μορφή δαχτυλιδιού, την αλυσίδα και τον βράχο στον οποίον ήταν δεμένος...).
Η λύτρωση του Προμηθέα από το μαρτύριό του. Λεπτομέρεια παράστασης ζωγραφισμένης σε αγγείο, 350-325 π.Χ.
(Σχολικό Βιβλίο)
(Σχολικό Βιβλίο)
[ Για την ιστορία, αργότερα ο Επιμηθέας έγινε βασιλιάς της Σικυώνας (κοντά στο Κιάτο είναι).
Ο Δίας, επειδή είχε εκνευριστεί πολύ που οι άνθρωποι κατείχαν την φωτιά και προόδευαν, έστειλε στον Επιμηθέα να παντρευτεί την Πανδώρα, μια γυναίκα - δώρο των θεών υποτίθεται, προικισμένη με όλες τις χάρες (για να την ερωτευτεί ο Επιμηθέας) αλλά και πολύ περίεργη.
Ως δώρο γάμου τούς έδωσαν ένα πιθάρι με την οδηγία να μην το ανοίξουν ποτέ (Ωπ! πάλι κάτι μας θυμίζει από τα Θρησκευτικά, κάτι για ένα μήλο που δεν έπρεπε να αγγίξουν ο Αδάμ και η Εύα...).
Η Πανδώρα που πέθαινε από την περιέργεια, τελικά το άνοιξε μια μέρα και από μέσα ξεπετάχτηκαν (και πλημμύρισαν τον κόσμο) όλες οι δυστυχίες και τα κακά.
Έτσι, ξέρουμε πια ποιος φταίει για την δυστυχία που υπάρχει στον κόσμο (Ουπς! Πάλι κάτι μάς θυμίζει αυτό από τα Θρησκευτικά, μια Εύα άμα θυμάστε που εξαιτίας τού ότι έφαγε το μήλο, έγινε υπεύθυνη για όλα τα κακά και τις δυστυχίες των ανθρώπων...).
Επίσης ξέρουμε την γνώμη που είχαν δυστυχώς οι αρχαίοι Έλληνες για τις γυναίκες... ]
Ο Δίας, επειδή είχε εκνευριστεί πολύ που οι άνθρωποι κατείχαν την φωτιά και προόδευαν, έστειλε στον Επιμηθέα να παντρευτεί την Πανδώρα, μια γυναίκα - δώρο των θεών υποτίθεται, προικισμένη με όλες τις χάρες (για να την ερωτευτεί ο Επιμηθέας) αλλά και πολύ περίεργη.
Ως δώρο γάμου τούς έδωσαν ένα πιθάρι με την οδηγία να μην το ανοίξουν ποτέ (Ωπ! πάλι κάτι μας θυμίζει από τα Θρησκευτικά, κάτι για ένα μήλο που δεν έπρεπε να αγγίξουν ο Αδάμ και η Εύα...).
Η Πανδώρα που πέθαινε από την περιέργεια, τελικά το άνοιξε μια μέρα και από μέσα ξεπετάχτηκαν (και πλημμύρισαν τον κόσμο) όλες οι δυστυχίες και τα κακά.
Έτσι, ξέρουμε πια ποιος φταίει για την δυστυχία που υπάρχει στον κόσμο (Ουπς! Πάλι κάτι μάς θυμίζει αυτό από τα Θρησκευτικά, μια Εύα άμα θυμάστε που εξαιτίας τού ότι έφαγε το μήλο, έγινε υπεύθυνη για όλα τα κακά και τις δυστυχίες των ανθρώπων...).
Επίσης ξέρουμε την γνώμη που είχαν δυστυχώς οι αρχαίοι Έλληνες για τις γυναίκες... ]
Προμηθέας - Βίντεο Α΄
(youtu.be/yIGwWP0n86w)
Προμηθέας: Βίντεο, Μέρος 1ο
(youtu.be/Iw4WHUKU1No)
Προμηθέας: Βίντεο, Μέρος 2ο
(youtu.be/FTeoRK9RBi8)
Ο "Προμηθέας Δεσμώτης", από το Θέατρο της Δευτέρας (ΕΡΤ)
Παράσταση που ανέβηκε από το Αμφι-θέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου το 1992, στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
(Πηγή: www.youtube.com/watch?v=kcWdcGwd844)