ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ)
ΕΝΟΤΗΤΑ Β΄: Οι Έλληνες Κάτω από την Οθωμανική και την Λατινική Κυριαρχία (1453 - 1821)
Κεφ. 6: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ
Οι σημαντικότεροι δρόμοι του εμπορίου
Από τον 16ο αιώνα και μετά, οι παλιοί εμπορικοί δρόμοι του μεταξιού προς την Ασία (χάρτης αριστερά) άρχισαν να γίνονται προβληματικοί:
Γι' αυτούς τους λόγους έπρεπε να βρεθούν άλλες διαδρομές προς τις Ινδίες και την Ν.Α. Ασία. Και βρέθηκαν (χάρτης δεξιά), χάρη στις γεωγραφικές ανακαλύψεις του τέλους του 15ου αιώνα.
Η καινούρια κατάσταση οδήγησε την οθωμανική οικονομία σε παρακμή. Για πολλά χρόνια παρέμεινε αγροτική και οικογενειακή. Οι περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία, κυρίως για τις ανάγκες του σπιτιού τους. Εμπορεύονταν μόνον όσα προϊόντα τους περίσσευαν.
- Τα εδάφη της Μ. Ασίας και της Μέσης Ανατολής τα κατείχαν πλέον οι Οθωμανοί οι οποίοι ανάγκαζαν τους εμπόρους τους περαστικούς προς την Ασία να πληρώνουν φόρο διέλευσης.
- Εκτός απ' αυτό, τους πρώτους αιώνες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν συχνοί οι πόλεμοι μεταξύ των ΟΘωμανών και των γειτονικών τους λαών, γεγονός που έκανε τους εκείνους τους δρόμους όχι ιδιαίτερα ασφαλείς.
Γι' αυτούς τους λόγους έπρεπε να βρεθούν άλλες διαδρομές προς τις Ινδίες και την Ν.Α. Ασία. Και βρέθηκαν (χάρτης δεξιά), χάρη στις γεωγραφικές ανακαλύψεις του τέλους του 15ου αιώνα.
Η καινούρια κατάσταση οδήγησε την οθωμανική οικονομία σε παρακμή. Για πολλά χρόνια παρέμεινε αγροτική και οικογενειακή. Οι περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία, κυρίως για τις ανάγκες του σπιτιού τους. Εμπορεύονταν μόνον όσα προϊόντα τους περίσσευαν.
Από τα τέλη του 17ου αιώνα άρχισε πάλι η ανάπτυξη του εμπορίου. Η οικονομική δραστηριότητα είχε πια περάσει στα χέρια των υπηκόων του σουλτάνου, και ιδιαίτερα των Ελλήνων, οι οποίοι ασχολούνταν με την ναυτιλία. Καθώς, μάλιστα, είχαν αποχωρήσει οι Βενετοί από τις οθωμανικές θάλασσες, τα ελληνικά καράβια ήταν κυρίαρχα σε όλο το Αιγαίο.
Το μπρίκι "ΑΘΗΝΑ"
Υδατογραφία Αντώνη Μιλάνου, ΜΙΛΑΝΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, Τσιλιβί, Ζάκυνθος (Πηγή: Περί Αλός)
Υδατογραφία Αντώνη Μιλάνου, ΜΙΛΑΝΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, Τσιλιβί, Ζάκυνθος (Πηγή: Περί Αλός)
Το πλοίο του Υδραίου καπετάνιου Ιωάννη Ορλάνδου, Υδατογραφία, Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Πηγή: Σχολικό ψηφιακό βιβλίο ΣΤ΄τάξης)
Στην ναυτική ελληνική κυριαρχία βοήθησαν και δύο συνθήκες: του Κάρλοβιτς (1669) και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), που υπέγραψε η Τουρκία όταν έχασε δύο πολέμους με την Αυστρία και την Ρωσία αντίστοιχα. Σύμφωνα με τις συνθήκες αυτές, τα καράβια με αυστριακή και ρωσική σημαία θα μπορούσαν να πλέουν ελεύθερα παντού στο Αιγαίο, χωρίς οι Τούρκοι να έχουν δικαίωμα να τα παρενοχλούν. Οι Έλληνες, εκμεταλλεύτηκαν τις δύο αυτές συνθήκες υψώνοντας ρωσικές και αυστριακές σημαίες στα καράβια τους. Το αποτέλεσμα ήταν να ταξιδεύουν ανενόχλητοι και να αναπτύξουν έναν αξιόλογο εμπορικό στόλο. |
Στον ελλαδικό χώρο μεγάλες πόλεις όπως η Κοζάνη, τα Ιωάννινα και η Θεσσαλονίκη, αλλά και νησιά όπως η Χίος, η Ύδρα και τα Ψαρά έγιναν σημαντικά εμπορικά κέντρα. Η Καστοριά έγινε σπουδαίο κέντρο παραγωγής γουναρικών.
Τα Αμπελάκια της Λάρισας έγιναν ονομαστά για τις βαφές που έκαναν στα νήματα. Εκεί ιδρύθηκε και ο πρώτος οικονομικός συνεταιρισμός σε όλο τον κόσμο.
Τα Αμπελάκια της Λάρισας έγιναν ονομαστά για τις βαφές που έκαναν στα νήματα. Εκεί ιδρύθηκε και ο πρώτος οικονομικός συνεταιρισμός σε όλο τον κόσμο.
Με τα χρόνια οι Έλληνες ανέλαβαν μεγάλο μέρος τού εμπορίου της Δύσης με την Ανατολή και ίδρυσαν σημαντικές παροικίες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταφέροντας προϊόντα από και προς την Οθωμανική αυτοκρατορία. Μαζί όμως με τα αγαθά, στην Οθωμανική αυτοκρατορία έφταναν και οι επαναστατικές ιδέες που επικρατούσαν την εποχή εκείνη στην Ευρώπη. |
Οι ραγιάδες άρχισαν να διαποτίζονται με τις αρχές του Διαφωτισμού και να ξυπνούν από τον λήθαργο της σκλαβιάς.
Αρκετοί από τους πλούσιους Έλληνες εμπόρους βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση και κάποιοι από αυτούς έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Αρκετοί από τους πλούσιους Έλληνες εμπόρους βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση και κάποιοι από αυτούς έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η Οικονομία των Ελλήνων κατά τον 18ο αιώνα
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
"Τα Αμπελάκια"
Από το έργο του Φελίξ Μπωζούρ (Γάλλου διπλωμάτη - πρόξενου της Γαλλίας στην Θεσσαλονίκη): "Πίνακας Εμπορίου της Ελλάδας".
Αναφέρεται στα Αμπελάκια της περιόδου 1790-1795.
Αναφέρεται στα Αμπελάκια της περιόδου 1790-1795.
Τα Αμπελάκια με την δραστηριότητά τους μοιάζουν μάλλον με κωμόπολη της Ολλανδίας, παρά με χωριό της Τουρκίας.
Το χωριό αυτό σκορπίζει με την βιοτεχνία του, την κίνηση και την ζωή σε όλη την γύρω χώρα και δημιουργεί ένα απέραντο εμπόριο που συνδέει την Γερμανία και την Ελλάδα με χίλια νήματα. Ο πληθυσμός τους, που τριπλασιάστηκε εδώ και δεκαπέντε χρόνια, ανέρχεται σήμερα σε τέσσερις χιλιάδες άτομα· και όλος αυτός ο πληθυσμός ζει μέσα στα βαφεία, όπως ένα σμήνος μέλισσας ζει μέσα στην κυψέλη. Στο χωριό αυτό τα κακά και οι έγνοιες, που γεννάει η οκνηρία, είναι άγνωστα. Οι καρδιές των Αμπελακιωτών είναι αγνές και τα πρόσωπά τους ευχαριστημένα. Η σκλαβιά που μαραίνει στα πόδια τους τις πεδιάδες, τις οποίες βρέχει ο Πηνειός, δεν έχει ανεβεί καθόλου στους λόφους τους. (......) Υπάρχουν στα Αμπελάκια είκοσι τέσσερα εργαστήρια, όπου βάφονται κάθε χρόνο δυόμισι χιλιάδες μπάλες βαμβάκι, των εκατό οκάδων η μπάλα. Οι δυόμισι χιλιάδες αυτές μπάλες διοχετεύονται όλες στην Γερμανία και μοιράζονται στην Πέστη, την Βιέννη, την Λειψία, την Δρέσδη, το Άνσπαχ και το Μπάρεθ. |
(Πηγή: Παλαιό βιβλίο Ιστορίας, Κεφ. 8,, ΟΕΔΒ 2009, Πληκτρολόγηση: digitalzoot)