ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΦΥΣΙΚΗ - ΦΩΣ
Φ.Ε. 4: Το μάτι μας
Το μάτι είναι το κύριο όργανο της όρασης, της σημαντικότερης από τις αισθήσεις μας, αφού χάρη σε αυτήν μπορούμε να αναγνωρίζουμε πρόσωπα και αντικείμενα, να βλέπουμε τα χρώματα, να διαβάζουμε και, γενικά, να αντιλαμβανόμαστε τον υλικό κόσμο γύρω μας.
Τα μέρη του ματιού
Τα κυριότερα όργανα του ματιού (αυτά που μας ενδιαφέρουν δηλαδή στο δημοτικό) είναι τα παρακάτω:
Ο σκληρός χιτώνας είναι το εξωτερικό (άσπρο) περίβλημα του ματιού, το "ασπράδι" του ματιού που λέμε.
Το μπροστινό μέρος του σκληρού χιτώνα λέγεται κερατοειδής χιτώνας, και είναι διαφανής.
Η ίριδα είναι το χρωματιστό μέρος του ματιού (την ίριδα βλέπουμε όταν λέμε για κάποιον ότι έχει γαλάζια, καστανά, πράσινα, κλπ. μάτια).
Η κόρη είναι μία οπή (τρύπα) στο κέντρο της ίριδας (το μαύρο κυκλάκι που βλέπουμε στο κέντρο του ματιού). Μέσα από αυτή περνάει το φως των αντικειμένων που βλέπουμε. Η κόρη του ματιού μεγαλώνει όταν το φως γύρω μας είναι λίγο και μικραίνει όταν το φως γύρω μας είναι πολύ.
Ο κρυσταλλοειδής φακός είναι ένας συγκλίνοντας διαφανής φακός, ακριβώς πίσω από την κόρη του ματιού. Από εκεί περνάει το φως των αντικειμένων (το οποίο έχει περάσει πριν από την κόρη).
Η καμπυλότητα του φακού μεταβάλλεται, ανάλογα με το πόσο μακριά ή κοντά βρίσκεται το αντικείμενο πάνω στο οποίο εστιάζει το μάτι μας.
Στο εσωτερικό μέρος του ματιού υπάρχει ο αμφιβληστροειδής χιτώνας. Πάνω εκεί σχηματίζεται το είδωλο του αντικειμένου που βλέπουμε (ανάποδα και αντίστροφα).
Το οπτικό νεύρο βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού και στην ουσία είναι ένα "καλώδιο", που αποτελείται από πολλές οπτικές ίνες (πραγματικά πολλές! περίπου 1,5 εκατομμύριο).
Η εικόνα του αντικειμένου που έχει αποτυπωθεί στον αμφιβληστροειδή (για την ακρίβεια, η πληροφορία της εικόνας) μέσω των οπτικών ινών που βρίσκονται στο οπτικό νεύρο μεταφέρεται στο οπτικό κέντρο του εγκεφάλου, ο οποίος μας "επιτρέπει" να δούμε.
Μάτια λίγο διαφορετικά
Πολλά ζώα έχουν μάτια διαφορετικά από τα δικά μας:
μάτια γάτας
Τεστ αχρωματοψίας
Κάντε το τεστ και δείτε αν έχετε αχρωματοψία!
Παίζουμε με τις οφθαλμαπάτες!
Τοποθετήστε σε ένα τραπέζι ένα αντικέιμενο και βάλτε το δάχτυλο σας στην ευθεία του αντικειμένου. Έπειτα κλείστε το ένα μάτι και παρατηρήστε αν το αντικείμενο και το δάχτυλό σας είναι στην ίδια ευθεία. Αν κλείσετε το αριστερό σας ματι , θα δείτε οτι μετακινήθηκαν στην νοητή ευθεία.
Η ασπρόμαυρη εικόνα που γίνεται... χρωματιστή
Εστιάστε την ματιά σας στην τελεία στο κέντρο της εικόνας. ΜΟΝΟ στην τελεία! Ούτε δεξιά, ούτε αριστερά!
Όταν φορτώσει η μπάρα κάτω, η εικόνα που θα εμφανιστεί θα σας φανεί με ολοζώντανα χρώματα, παρ' όλο που είναι απλώς μονόχρωμη!
Όταν φορτώσει η μπάρα κάτω, η εικόνα που θα εμφανιστεί θα σας φανεί με ολοζώντανα χρώματα, παρ' όλο που είναι απλώς μονόχρωμη!
Ποιο αυτοκίνητο είναι πιο μεγάλο;
Μήπως αυτό που είναι αριστερά; Για κοιτάξτε καλύτερα...
Πού κοιτάει το παράθυρο;
Αριστερά προς τα κάτω, ή δεξιά προς τα πάνω;
Πόσα ανθρωπάκια βλέπετε;
Δώδεκα, ή... μήπως δεκατρία;
Το μαγικό πράσινο κυκλάκι
Εστιάστε το βλέμμα σας στον σταυρό στο κέντρο. αν τα καταφέρετε να συγκεντρωθείτε μόνο εκεί, χωρίς να φεύγει η ματιά σας ούτε ελάχιστα, θα δείτε έναν πράσινο κύκλο ο οποίος σιγά σιγά θα εξαφανίζει τα ροζ κυκλάκια!
Περιστρέφονται οι κύκλοι, ή όχι;
Εστιάστε την ματιά σας στον σταυρό που βρίσκεται στο κέντρο των ομόκεντρων κύκλων. Κουνήστε ρυθμικά το κεφάλι σας μπρος πίσω κοιτώντας συνέχεια τον σταυρό στο κέντρο. Οι κύκλοι θα αρχίσουν να περιστρέφονται...
Κύκλοι ή σπιράλ;
Μπορείτε να ακολουθήσετε τις γραμμές με το δάκτυλό σας, για να το διαπιστώσετε!
Μαύρες κουκκίδες... Ή μήπως όχι;
Διακρίνετε μαύρες κουκκίδες στην ακόλουθη εικόνα; Αν ναι, μήπως μπορείτε να τις μετρήσετε;
Παράλληλες ή καμπύλες;
Πάρτε έναν χάρακα καλύτερα, να δείτε πιο σίγουρα...
Ίσιες γραμμές, ή στραβές;
Κι εδώ θα βοηθήσει ένας χάρακας...
Θεόστραβο τετράγωνο, ή ...κανονικό;
Μάλλον να ξαναπάρουμε τον χάρακα...
Ανεβαίνει, ή κατεβαίνει;;;
Έλα μου, ντε!
Κινούνται τα ανθρωπάκια;
Αϊνστάιν, ή Μέριλυν Μονρόε;
Κοιτάξτε την εικόνα από κοντά. Βλέπετε,προφανώς τον Αϊνστάιν. Έτσι δεν είναι; Για πηγαίνετε πιο πίσω! Ποιαν βλέπετε; Μα... φυσικά την Μέριλυν Μονρόε, αφού το γράφουμε και πιο πάνω!
(Ανάλογα με το αν έχετε μυωπία ή όχι, όσο πιο καλά βλέπετε τόσο πιο μακριά πρέπει να πάτε για να δείτε την Μέριλυν!...)
(Ανάλογα με το αν έχετε μυωπία ή όχι, όσο πιο καλά βλέπετε τόσο πιο μακριά πρέπει να πάτε για να δείτε την Μέριλυν!...)
Διαβάστε αυτό:
Όχι! δεν θα σας πούμε τι λέει (αν δεν το ξέρετε ήδη)! απλώς προσπαθήστε να το διαβάσετε. Αν μπορείτε να διαβάζετε αξιοπρεπώς και δεν συλλαβίζετε, θα μπορέσετε να το διαβάσετε, άρα και να καταλάβετε την εξήγηση, η οποία κρύβεται μέσα στο κείμενο!
Μπορείτε να διαβάσετε γρήγορα;
Λίγο δύσκολο, αν προσπαθήσετε να διαβάσετε τα παρακάτω, όχι όμως αυτά που γράφουν οι λέξεις αλλά τα χρώματα με τα οποία είναι χρωματισμένη η κάθε μία!
Για όσους μπερδεύτηκαν, στην πρώτη λέξη π.χ. άσχετα αν γράφει "κίτρινο", εσείς πρέπει να διαβάσετε "πράσινο", αφού με πράσινο χρώμα είναι χρωματισμένη.
Δεν είναι και τόσο εύκολο όσο φαίνεται, αν προσπαθήσετε να διαβάσετε γρήγορα!
Για όσους μπερδεύτηκαν, στην πρώτη λέξη π.χ. άσχετα αν γράφει "κίτρινο", εσείς πρέπει να διαβάσετε "πράσινο", αφού με πράσινο χρώμα είναι χρωματισμένη.
Δεν είναι και τόσο εύκολο όσο φαίνεται, αν προσπαθήσετε να διαβάσετε γρήγορα!
Το τελευταίο και το καλύτερο!
Αν εστιάσετε την ματιά σας για λίγη ώρα στην θολή εικόνα, θα εμφανιστεί μία καμηλοπάρδαλη!
Γελάσαμε...