ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄: Η Γη ως Ουράνιο Σώμα
Κεφ. 2: Οι πόλοι, ο Ισημερινός, οι παράλληλοι κύκλοι και οι μεσημβρινοί της Γης
Οι παράλληλοι κύκλοι
Για πρακτικούς λόγους έχουμε χωρίσει τους χάρτες της Γης σε πάρα πολλά μικρά τετραγωνάκια, με γραμμές "οριζόντιες" και "κάθετες" (όπως τις βλέπουμε στους χάρτες).
Αυτές οι γραμμές ονομάζονται συντεταγμένες και θα ασχοληθούμε μαζί τους στο επόμενο κεφάλαιο.
Με τις γραμμές αυτές, είναι σαν να έχουμε χωρίσει την Γη σε οριζόντιες και κάθετες "φέτες".
Η πιο μεγάλη οριζόντια "φέτα" είναι ο ισημερινός.
Οι κύκλοι, πάνω και κάτω από τον ισημερινό, λέγονται παράλληλοι κύκλοι και μικραίνουν διαρκώς, μέχρι να φτάσουν στους πόλους οπότε και μηδενίζονται.
Αυτές οι γραμμές ονομάζονται συντεταγμένες και θα ασχοληθούμε μαζί τους στο επόμενο κεφάλαιο.
Με τις γραμμές αυτές, είναι σαν να έχουμε χωρίσει την Γη σε οριζόντιες και κάθετες "φέτες".
Η πιο μεγάλη οριζόντια "φέτα" είναι ο ισημερινός.
Οι κύκλοι, πάνω και κάτω από τον ισημερινό, λέγονται παράλληλοι κύκλοι και μικραίνουν διαρκώς, μέχρι να φτάσουν στους πόλους οπότε και μηδενίζονται.
Οι κάθετες γραμμές λέγονται μεσημβρινοί.
Ενώ οι παράλληλοι είναι ολόκληροι κύκλοι, οι μεσημβρινοί είναι μισοί κύκλοι (ημικύκλια), αφού είναι οι γραμμές από τον έναν πόλο στον άλλον. Σε αντίθεση με τους παράλληλους κύκλους που καθώς ανεβαίνουμε προς τους πόλους μικραίνουν, οι μεσημβρινοί –αν δούμε προσεκτικά μία υδρόγειο σφαίρα– έχουν όλοι το ίδιο μήκος. Όμως οι γεωγράφοι χρειάζονταν να έχουν έναν μεσημβρινό από τον οποίον θα ξεκινούσε η μέτρηση των άλλων μεσημβρινών, αλλά και της ώρας (ναι! οι διαφορετικές ώρες που έχουν τα διάφορα κράτη υπολογίζονται με βάση τους μεσημβρινούς). Έτσι, αποφάσισαν να ονομάσουν πρώτο μεσημβρινό την γραμμή εκείνη που περνάει από το αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς (πολύ κοντά στο κέντρο του Λονδίνου, στην Βρετανία). |
Γιατί το Γκρήνουιτς;
Διότι το 1851, που ορίστηκε πως από εκεί θα περνά ο πρώτος μεσημβρινός, η Αγγλία ήταν η υπερδύναμη της εποχής, οπότε οι Άγγλοι αστρονόμοι θεώρησαν απολύτως φυσιολογικό να πάρει την πρωτιά το αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς, που βρισκόταν δίπλα από την πρωτεύουσα της χώρας τους.
Δείτε το μάθημα και από την παρακάτω παρουσίαση
(Πηγή: Γιάννης Μόκιας)
"Ταξίδι" στον Ισημερινό
"Ταξιδεύουμε" κατά μήκος του Ισημερινού και με την βοήθεια του google maps βρίσκουμε τις χώρες από τις οποίες περνάει αυτός.