ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ)
ΕΝΟΤΗΤΑ Ε΄: Η Ελλάδα στον 20ο αιώνα
Κεφ. 3: ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ (1912-1913)
Όταν επικράτησαν το 1908 οι Νεότουρκοι, υπόσχονταν συναδέλφωση και ειρήνη μεταξύ των Τούρκων και των άλλων εθνοτήτων της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Πολύ γρήγορα, όμως, άλλαξαν στάση και ξεκίνησαν τους διωγμούς και τον εκτουρκισμό όλων των υπόλοιπων εθνών.
Στο μεταξύ, το 1911 ξέσπασε ιταλοτουρκικός πόλεμος. Οι Τούρκοι ηττήθηκαν και έχασαν εδάφη τους στην Βόρεια Αφρική. Τα βαλκανικά κράτη (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο) πήραν δύναμη από την νίκη της Ιταλίας ("αφού οι Ιταλοί, γιατί όχι κι εμείς;") και αποφάσισαν να συνασπιστούν προκειμένου να απελευθερώσουν τις περιοχές τους τις οποίες κατείχαν οι Οθωμανοί, αφήνοντας προσωρινά τις μέχρι τότε μεταξύ τους διαφορές και εδαφικές διεκδικήσεις.
Στο μεταξύ, το 1911 ξέσπασε ιταλοτουρκικός πόλεμος. Οι Τούρκοι ηττήθηκαν και έχασαν εδάφη τους στην Βόρεια Αφρική. Τα βαλκανικά κράτη (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο) πήραν δύναμη από την νίκη της Ιταλίας ("αφού οι Ιταλοί, γιατί όχι κι εμείς;") και αποφάσισαν να συνασπιστούν προκειμένου να απελευθερώσουν τις περιοχές τους τις οποίες κατείχαν οι Οθωμανοί, αφήνοντας προσωρινά τις μέχρι τότε μεταξύ τους διαφορές και εδαφικές διεκδικήσεις.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις ήταν χωρισμένες σε δύο στρατόπεδα: Από την μια ήταν η Γερμανία και η Αυστροουγγαρία κι απ' την άλλη οι δυνάμεις της Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία).
Ενώ η Γερμανία (που είχε γίνει σύμμαχος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας) δεν ήθελε έναν βαλκανικό πόλεμο, οι δυνάμεις τής Αντάντ έπαιρναν περισσότερο το μέρος των βαλκανικών κρατών.
Ο συνασπισμός των τεσσάρων βαλκανικών κρατών (greekworldhistory.blogspot.gr)
Στις αρχές Οκτωβρίου 1912, με διάφορες αφορμές ξέσπασε πόλεμος μεταξύ του Βαλκανικού Συνασπισμού και του Οθωμανικού κράτους· ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος.
Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο αυτόν πανέτοιμη, αφού ο Βενιζέλος είχε φροντίσει από τα προηγούμενα χρόνια να εξοπλίσει τον στρατό και τον στόλο (είχε πάρει κι ένα δάνειο 100 εκατομμυρίων δραχμών...).
Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο αυτόν πανέτοιμη, αφού ο Βενιζέλος είχε φροντίσει από τα προηγούμενα χρόνια να εξοπλίσει τον στρατό και τον στόλο (είχε πάρει κι ένα δάνειο 100 εκατομμυρίων δραχμών...).
Ο Βαλκανικός Συνασπισμός εναντίον των Τούρκων (greekworldhistory.blogspot.gr)
Στην διάρκεια του πολέμου οι Έλληνες απελευθέρωσαν τα νησιά του βορείου Αιγαίου (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 1912), την Θεσσαλονίκη (26/10/1913), τα Ιωάννινα (21/2/1913).
Οι Βούλγαροι και οι Σέρβοι κατέλαβαν ένα μεγάλο μέρος της Μακεδονίας και την Θράκη. Οι Αλβανοί ξεσηκώθηκαν κι αυτοί, προσδοκώντας σε δικό τους κράτος.
Οι Βούλγαροι και οι Σέρβοι κατέλαβαν ένα μεγάλο μέρος της Μακεδονίας και την Θράκη. Οι Αλβανοί ξεσηκώθηκαν κι αυτοί, προσδοκώντας σε δικό τους κράτος.
Ο πόλεμος κράτησε μέχρι τις 17 Μαΐου 1913. Το τέλος του βρήκε το Οθωμανικό κράτος ηττημένο σε όλα τα μέτωπα.
Στις 17 Μαΐου 1913, με την Συνθήκη του Λονδίνου, οι Οθωμανοί έχασαν και επίσημα όλες τις περιοχές δυτικά του Έβρου, καθώς και την Κρήτη.
Στις 17 Μαΐου 1913, με την Συνθήκη του Λονδίνου, οι Οθωμανοί έχασαν και επίσημα όλες τις περιοχές δυτικά του Έβρου, καθώς και την Κρήτη.
Τα Βαλκανικά κράτη σκοτώνουν τον τουρκικό δράκο, Αφίσα της εποχής (greekworldhistory.blogspot.gr)
Η κατάσταση όμως δεν ηρέμησε:
Η Ελλάδα δεν πήρε όλα τα ελληνικά εδάφη που ήθελε.
Ούτε η Σερβία, όμως, έμεινε ικανοποιημένη, αφού δεν είχε καθόλου πρόσβαση στην θάλασσα: ανατολικά, προς τον Εύξεινο Πόντο, υπήρχε η Βουλγαρία· νότια, προς το Αιγαίο, υπήρχε η Ελλάδα· στα δυτικά, οι Αλβανοί είχαν επαναστατήσει και ήταν ζήτημα χρόνου η ίδρυση αλβανικού κράτους, που θα της έκοβε την έξοδο στην Αδριατική.
Πιο δυσαρεστημένη απ' όλες τις χώρες έμεινε η Βουλγαρία, επειδή δεν κατόρθωσε να ικανοποιήσει το όνειρό της για Μεγάλη Βουλγαρία και να πάρει τα εδάφη που διεκδικούσε.
Όλα αυτά πυροδότησαν την έναρξη του Β' Βαλκανικού Πολέμου, στις 16 Ιουνίου 1913, με την επίθεση της Βουλγαρίας εναντίον της Σερβίας και της Ελλάδας.
Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος κράτησε έναν μήνα, αλλά ήταν πιο σκληρός απ' όσο ο πρώτος.
Τελικά, στις 18 Ιουλίου 1913 οι Βούλγαροι ηττήθηκαν και ζήτησαν ανακωχή.
Η Ελλάδα δεν πήρε όλα τα ελληνικά εδάφη που ήθελε.
Ούτε η Σερβία, όμως, έμεινε ικανοποιημένη, αφού δεν είχε καθόλου πρόσβαση στην θάλασσα: ανατολικά, προς τον Εύξεινο Πόντο, υπήρχε η Βουλγαρία· νότια, προς το Αιγαίο, υπήρχε η Ελλάδα· στα δυτικά, οι Αλβανοί είχαν επαναστατήσει και ήταν ζήτημα χρόνου η ίδρυση αλβανικού κράτους, που θα της έκοβε την έξοδο στην Αδριατική.
Πιο δυσαρεστημένη απ' όλες τις χώρες έμεινε η Βουλγαρία, επειδή δεν κατόρθωσε να ικανοποιήσει το όνειρό της για Μεγάλη Βουλγαρία και να πάρει τα εδάφη που διεκδικούσε.
Όλα αυτά πυροδότησαν την έναρξη του Β' Βαλκανικού Πολέμου, στις 16 Ιουνίου 1913, με την επίθεση της Βουλγαρίας εναντίον της Σερβίας και της Ελλάδας.
Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος κράτησε έναν μήνα, αλλά ήταν πιο σκληρός απ' όσο ο πρώτος.
Τελικά, στις 18 Ιουλίου 1913 οι Βούλγαροι ηττήθηκαν και ζήτησαν ανακωχή.
Το Ελληνικό Στρατηγείο την 14η Ιουλίου 1913 ενώ μελετά τη συνθήκη λήξης του πολέμου (el.wikipedia.org)
Στις 28 Ιουλίου 1913 υπογράφτηκε στην Ρουμανία η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, με την οποίαν τερματίζονταν επίσημα οι Βαλκανικοί πόλεμοι.
Σύμφωνα με αυτήν, η ανατολική Μακεδονία, η νότια Ήπειρος και η Κρήτη παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, η δυτική Θράκη στην Βουλγαρία, η βόρεια Μακεδονία στην Σερβία και η ανατολική Θράκη παρέμενε στο Οθωμανικό κράτος.
Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε το ανεξάρτητο αλβανικό κράτος, παίρνοντας και την Βόρειο Ήπειρο παρά τις έντονες αντιδράσεις της Ελλάδας στις Μεγάλες Δυνάμεις.
Σύμφωνα με αυτήν, η ανατολική Μακεδονία, η νότια Ήπειρος και η Κρήτη παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, η δυτική Θράκη στην Βουλγαρία, η βόρεια Μακεδονία στην Σερβία και η ανατολική Θράκη παρέμενε στο Οθωμανικό κράτος.
Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε το ανεξάρτητο αλβανικό κράτος, παίρνοντας και την Βόρειο Ήπειρο παρά τις έντονες αντιδράσεις της Ελλάδας στις Μεγάλες Δυνάμεις.
Φωτογραφικό υλικό
από το Γενικό Επιτελείο Στρατού
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Αποτελέσματα των Βαλκανικών πολέμων
Η Ελλάδα διπλασίασε σχεδόν την έκταση και τον πληθυσμό της (από 64.000 τ.χμ. ανέβηκε στα 120.000 τ.χμ. και από 2,8 εκατομμύρια ανθρώπους ανέβηκε στα 5 εκατομμύρια).
Ταυτόχρονα, οι εύφοροι κάμποι της Μακεδονίας, όταν έγιναν ελληνικοί συνέβαλαν στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων.
Στον αντίποδα, καμμιά χώρα δεν ήταν ευχαριστημένη:
Η Ελλάδα απαιτούσε τα νησιά του Αιγαίου και την Θράκη. Η Σερβία ήθελε έξοδο προς την θάλασσα και κάποιες περιοχές στα βόρεια Βαλκάνια. Η Βουλγαρία είχε χάσει αρκετά εδάφη της και το όραμα της Μεγάλης Βουλγαρίας έσβησε οριστικά.
Τα προβλήματα αυτά αποτέλεσαν την μαγιά για τον επόμενο πόλεμο, τον Α΄ Παγκόσμιο, έναν χρόνο αργότερα (1914).
Ταυτόχρονα, οι εύφοροι κάμποι της Μακεδονίας, όταν έγιναν ελληνικοί συνέβαλαν στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων.
Στον αντίποδα, καμμιά χώρα δεν ήταν ευχαριστημένη:
Η Ελλάδα απαιτούσε τα νησιά του Αιγαίου και την Θράκη. Η Σερβία ήθελε έξοδο προς την θάλασσα και κάποιες περιοχές στα βόρεια Βαλκάνια. Η Βουλγαρία είχε χάσει αρκετά εδάφη της και το όραμα της Μεγάλης Βουλγαρίας έσβησε οριστικά.
Τα προβλήματα αυτά αποτέλεσαν την μαγιά για τον επόμενο πόλεμο, τον Α΄ Παγκόσμιο, έναν χρόνο αργότερα (1914).
ΧΑΡΤΕΣ
Οι Βαλκανικοί πόλεμοι σε τρεις χάρτες:
α. Πριν τους Βαλκανικούς πολέμους, β. Μετά τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο, γ. Μετά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο (www.e-yliko.gr)
Η Βαλκανική χερσόνησος το 1913 (μετά τους Βαλκανικούς πολέμους)
Η Βαλκανική χερσόνησος μετά τους Βαλκανικούς πολέμους (static.pblogs.gr)
Πηγές:
Για την δημιουργία της ανάρτησης, εκτός από τις ήδη αναφερθείσες πηγές και το σχολικό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄,
βοήθησαν –χωρίς να ερωτηθούν...– οι ιστότοποι:
Τελευταίο Κουδούνι
Σαν σήμερα
εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ιστορία Ελληνική και Παγκόσμια
Α΄ Βαλκανικός πόλεμος - Βικιπαίδεια
Β΄ Βαλκανικός πόλεμος - Βικιπαίδεια
Βαλκανικοί πόλεμοι - Εργασία
καθώς και το παλαιό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄, Κεφ. 37 (ΟΕΔΒ 2009)
Κατεβάστε το μάθημα (σε μορφή pdf) στον υπολογιστή σας. ΚΛΙΚ ΕΔΩ!
Πηγές:
Για την δημιουργία της ανάρτησης, εκτός από τις ήδη αναφερθείσες πηγές και το σχολικό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄,
βοήθησαν –χωρίς να ερωτηθούν...– οι ιστότοποι:
Τελευταίο Κουδούνι
Σαν σήμερα
εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ιστορία Ελληνική και Παγκόσμια
Α΄ Βαλκανικός πόλεμος - Βικιπαίδεια
Β΄ Βαλκανικός πόλεμος - Βικιπαίδεια
Βαλκανικοί πόλεμοι - Εργασία
καθώς και το παλαιό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄, Κεφ. 37 (ΟΕΔΒ 2009)
Κατεβάστε το μάθημα (σε μορφή pdf) στον υπολογιστή σας. ΚΛΙΚ ΕΔΩ!