ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄: Η Γη ως Ουράνιο Σώμα
Κεφ. 6: Το ηλιακό μας σύστημα
( ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Από τον Δεκέμβριο του 2020, για λόγους ασφαλείας οι browsers έχουν σταματήσει να υποστηρίζουν εφαρμογές τύπου flash [είναι αυτές που έχουν επέκταση ".swf"].
Όσες τέτοιες εφαρμογές όμως υπάρχουν σε αυτό το site, είναι εκπαιδευτικού περιεχομένου και απολύτως ασφαλείς.
Για να μπορείτε λοιπόν να βλέπετε τις εφαρμογές flash που υπάρχουν σ' αυτή την σελίδα (αλλά και στο site μας γενικά) πρέπει να τις αποθηκεύετε στον υπολογιστή σας και να τις βλέπετε μέσα από κάποιο δικό σας τρόπο αναπαραγωγής τέτοιων εφαρμογών.
Αν δεν έχετε κάτι δικό σας, μπορείτε να χρησιμοποιείτε το αρχείο της Adobe: flashplayer_32_sa_debug.exe (κλικ στο όνομα του αρχείου για να το κατεβάσετε στον υπολογιστή σας).
Είναι αρχείο που δεν θέλει εγκατάσταση. Απλώς το κατεβάζετε στον υπολογιστή σας και το αποθηκεύετε.
Όταν θέλετε να αναπαραγάγετε μια εφαρμογή flash:
Ανοίγετε το αρχείο flashplayer_32_sa_debug.exe και με drag and drop και “σέρνετε” μέσα την εφαρμογή flash.
Όσοι έχετε άλλα λειτουργικά συστήματα, μπείτε στην ιστοσελίδα της ADOBE, επιλέξτε το λειτουργικό σας και κάντε κλικ εκεί που λέει (στο πάνω μέρος): "Download the Flash Player projector content debugger". )
Ηλιακό σύστημα ονομάζουμε μια ομάδα ουράνιων σωμάτων, τα οποία περιφέρονται γύρω από έναν αστέρι που το λέμε ήλιο.
(Πηγή εικόνας: youtu.be/gvSUPFZp7Yo)
Ένα ηλιακό σύστημα αποτελείται από πλανήτες, αστεροειδείς (βράχοι με ακανόνιστο σχήμα), μετεωρίτες, κομήτες, κλπ.
Τα βασικά μέρη του όμως είναι οι πλανήτες (λόγω του μεγέθους τους και άλλων χαρακτηριστικών τους).
Από όλα αυτά τα σώματα, το μοναδικό αυτόφωτο (δηλαδή με δικό του φως) είναι το κεντρικό του αστέρι, ο ήλιος του. Όλα τα υπόλοιπα –πλανήτες, αστεροειδείς, κλπ.– είναι ετερόφωτα (έχουν φως μόνο όταν τα φωτίζει ο ήλιος).
Υπάρχουν αμέτρητα ηλιακά συστήματα σε όλο το σύμπαν. Το δικό μας είναι ένα από αυτά.
Εμείς εδώ θα ασχοληθούμε με το δικό μας ηλιακό σύστημα.
Τα βασικά μέρη του όμως είναι οι πλανήτες (λόγω του μεγέθους τους και άλλων χαρακτηριστικών τους).
Από όλα αυτά τα σώματα, το μοναδικό αυτόφωτο (δηλαδή με δικό του φως) είναι το κεντρικό του αστέρι, ο ήλιος του. Όλα τα υπόλοιπα –πλανήτες, αστεροειδείς, κλπ.– είναι ετερόφωτα (έχουν φως μόνο όταν τα φωτίζει ο ήλιος).
Υπάρχουν αμέτρητα ηλιακά συστήματα σε όλο το σύμπαν. Το δικό μας είναι ένα από αυτά.
Εμείς εδώ θα ασχοληθούμε με το δικό μας ηλιακό σύστημα.
Ας αρχίσουμε με μια μουσική περιήγηση στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος
(με συνδυασμό πραγματικών φωτογραφιών και καλλιτεχνικών απεικονίσεων
(youtu.be/GDokjlaMOxc)
Ο Ήλιος
Ο Ήλιος είναι το κεντρικό ουράνιο σώμα του ηλιακού συστήματος και, ταυτόχρονα, το μεγαλύτερο.
Για την ακρίβεια, δεν είναι απλώς το μεγαλύτερο, αλλά έχει τεράστιο μέγεθος: Καταλαμβάνει το 99,9% της συνολικής μάζας του ηλιακού συστήματος (99,86% για τους λάτρεις της ακρίβειας).
Το μέγεθός του συγκριτικά με τους πλανήτες φαίνεται στην παρακάτω καλλιτεχνική απεικόνιση του γραφίστα Roberto Ziche:
Για την ακρίβεια, δεν είναι απλώς το μεγαλύτερο, αλλά έχει τεράστιο μέγεθος: Καταλαμβάνει το 99,9% της συνολικής μάζας του ηλιακού συστήματος (99,86% για τους λάτρεις της ακρίβειας).
Το μέγεθός του συγκριτικά με τους πλανήτες φαίνεται στην παρακάτω καλλιτεχνική απεικόνιση του γραφίστα Roberto Ziche:
Οι παρακάτω φωτογραφίες, δημιουργημένες με την βοήθεια ειδικών φίλτρων, μας επιτρέπουν να βλέπουμε λεπτομέρειες από την επιφάνειά του.
Οι πλανήτες
Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είναι οκτώ.
Με την σειρά της απόστασης από τον Ήλιο είναι οι εξής:
Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας.
Κατά σειρά μεγέθους (από τον μικρότερο στον μεγαλύτερο) είναι οι εξής:
Ερμής, Άρης, Αφροδίτη, Γη, Ποσειδώνας, Ουρανός, Κρόνος, Δίας.
Οι πλανήτες χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: τους στερεούς (αυτούς που έχουν στερεό έδαφος – πέτρες, χώμα) και τους αέριους (αυτούς οι οποίοι αποτελούνται βασικά από αέρια).
Οι στερεοί είναι ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης, ενώ οι αέριοι είναι οι υπόλοιποι (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας).
Με την σειρά της απόστασης από τον Ήλιο είναι οι εξής:
Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας.
Κατά σειρά μεγέθους (από τον μικρότερο στον μεγαλύτερο) είναι οι εξής:
Ερμής, Άρης, Αφροδίτη, Γη, Ποσειδώνας, Ουρανός, Κρόνος, Δίας.
Οι πλανήτες χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: τους στερεούς (αυτούς που έχουν στερεό έδαφος – πέτρες, χώμα) και τους αέριους (αυτούς οι οποίοι αποτελούνται βασικά από αέρια).
Οι στερεοί είναι ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης, ενώ οι αέριοι είναι οι υπόλοιποι (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας).
(Μέχρι το 2006 υπολογίζαμε και έναν ένατο, τον μακρινό Πλούτωνα (απέχει από τον Ήλιο 40 φορές παραπάνω από όσο απέχει η Γη από τον Ήλιο).
Από τις 24 Αυγούστου 2006 όμως σταμάτησε να υπολογίζεται ως πλανήτης. Αιτία ήταν ότι δεν πληρούσε όλα τα κριτήρια γι' αυτό. Επειδή όμως έχει αρκετά από τα χαρακτηριστικά των πλανητών, δημιούργησαν για χάρη του μια νέα κατηγορία, τους πλανήτες-νάνους. Έτσι, ο Πλούτωνας ονομάστηκε πλανήτης-νάνος.
Το ίδιο ονομάστηκαν και κάποια ακόμη ουράνια σώματα που μοιάζουν με αυτόν, όπως είναι η Έρις.)
Εσωτερικό και εξωτερικό ηλιακό σύστημα
Το ηλιακό σύστημα το χωρίζουμε σε δύο μέρη: το "εσωτερικό" και το "εξωτερικό".
Το εσωτερικό ηλιακό σύστημα περιλαμβάνει τον Ερμή, την Αφροδίτη, την Γη και τον Άρη (τους στερεούς πλανήτες).
Το εξωτερικό περιλαμβάνει τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα.
Ανάμεσα στους εσωτερικούς και εξωτερικούς πλανήτες βρίσκεται η ζώνη των αστεροειδών: πέτρες, βράχοι, μετεωρίτες, αστεροειδείς, κλπ., που βρίσκονται επίσης σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο.
Το εσωτερικό ηλιακό σύστημα περιλαμβάνει τον Ερμή, την Αφροδίτη, την Γη και τον Άρη (τους στερεούς πλανήτες).
Το εξωτερικό περιλαμβάνει τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα.
Ανάμεσα στους εσωτερικούς και εξωτερικούς πλανήτες βρίσκεται η ζώνη των αστεροειδών: πέτρες, βράχοι, μετεωρίτες, αστεροειδείς, κλπ., που βρίσκονται επίσης σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο.
(Digitalzoot)
Η παραπάνω εικόνα, βέβαια, δείχνει τους πλανήτες με την σειρά που έχουν στο ηλιακό σύστημα, όμως δεν είναι απόλυτα σωστή.
Στην πραγματικότητα, οι αποστάσεις μεταξύ τους είναι αρκετά διαφορετικές.
Στις επόμενες εικόνες το ηλιακό σύστημα φαίνεται πιο σωστά. (Για να πλησιάσουν προς τις πραγματικές αποστάσεις, το παραθέτουμε σε δύο εικόνες, ξεχωριστά το εσωτερικό από το εξωτερικό ηλιακό σύστημα.)
Στην πραγματικότητα, οι αποστάσεις μεταξύ τους είναι αρκετά διαφορετικές.
Στις επόμενες εικόνες το ηλιακό σύστημα φαίνεται πιο σωστά. (Για να πλησιάσουν προς τις πραγματικές αποστάσεις, το παραθέτουμε σε δύο εικόνες, ξεχωριστά το εσωτερικό από το εξωτερικό ηλιακό σύστημα.)
Εσωτερικό ηλιακό σύστημα
(πηγή εικόνας: http://users.sch.gr/vaskitsios)
Εξωτερικό ηλιακό σύστημα
(πηγή εικόνας: http://users.sch.gr/vaskitsios)
Το ηλιακό σύστημα και οι τροχιές των πλανητών, διαδραστικά
Προσέξτε την διαφορετική ταχύτητα των πλανητών (η εφαρμογή είναι σχετικά παλιά, οπότε περιλαμβάνει και τον Πλούτωνα), ανάλογα με την απόστασή τους από τον Ήλιο.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Η Σελήνη
Η Σελήνη είναι το φεγγάρι της Γης και γυρίζει γύρω από αυτήν (όπως γυρίζει η Γη γύρω από τον Ήλιο). Η διάμετρός της είναι περίπου όση και η έκταση της Ευρώπης.
Το "παράξενο" με την Σελήνη είναι πως, όσο χρόνο κάνει για να γυρίσει γύρω από τον άξονά της, τον ίδιο χρόνο κάνει για να γυρίσει γύρω από την Γη (δηλαδή ο χρόνος περιστροφής της γύρω από τον άξονά της είναι ίδιος ακριβώς με τον χρόνο περιφοράς της γύρω από την Γη, δηλαδή 27,5 ημέρες [για την ακρίβεια 27 ημέρες 7 ώρες και 43 λεπτά] ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βλέπουμε πάντα την ίδια πλευρά της.
(ΚΛΙΚ στις εικόνες, για μεγέθυνση.)
Το "παράξενο" με την Σελήνη είναι πως, όσο χρόνο κάνει για να γυρίσει γύρω από τον άξονά της, τον ίδιο χρόνο κάνει για να γυρίσει γύρω από την Γη (δηλαδή ο χρόνος περιστροφής της γύρω από τον άξονά της είναι ίδιος ακριβώς με τον χρόνο περιφοράς της γύρω από την Γη, δηλαδή 27,5 ημέρες [για την ακρίβεια 27 ημέρες 7 ώρες και 43 λεπτά] ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βλέπουμε πάντα την ίδια πλευρά της.
(ΚΛΙΚ στις εικόνες, για μεγέθυνση.)
Τα πραγματικά μεγέθη των πλανητών
ΠΡΟΣΟΧΗ! Οι παρακάτω καλλιτεχνικές απεικονίσεις του ηλιακού μας συστήματος δείχνουν μόνο τα διαφορετικά μεγέθη των πλανητών, μεταξύ τους και σε σχέση με τον Ήλιο. ΔΕΝ δείχνουν τις πραγματικές αποστάσεις τους από τον Ήλιο, ή τις πραγματικές αποστάσεις μεταξύ τους (αυτές θα τις δούμε παρακάτω).
Το μέγεθος της Γης σε σχέση με το μέγεθος του Ήλιου
Συγκριτικά μεγέθη των πλανητών (μεταξύ τους και με τον Ήλιο)
(πηγή εικόνας: www.iau.org)
Οι πραγματικές αποστάσεις μεταξύ των πλανητών
Συγκριτικά μεγέθη Ήλιου-Γης, Γης-Σελήνης
Εντάξει με τα μεγέθη του Ήλιου και των πλανητών. Τα καταλάβαμε! Τι γίνεται, όμως, με τις αποστάσεις μεταξύ τους;
Βλέποντας στις διάφορες καλλιτεχνικές απεικονίσεις (βίντεο, εικόνες) τους πλανήτες και τον Ήλιο να βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους, μπερδευόμαστε και νομίζουμε ότι αυτές είναι οι αληθινές αποστάσεις.
Στην πραγματικότητα, αν η Γη ήταν τόσο κοντά στον Ήλιο, θα είχαμε τσουρουφλιστεί προτού κάν αναπτυχθεί η ζωή!
Επίσης, αν η Σελήνη βρισκόταν τόσο κοντά στην Γη, θα έπιανε σχεδόν όλο τον ορίζοντα με το μέγεθός της!
Σχεδιάζουμε τους πλανήτες κοντά μεταξύ τους απλώς για πρακτικούς λόγους: για να χωρούν τα σχέδια στην σελίδα του βιβλίου ή στην οθόνη μας).
Στην πραγματικότητα, οι πραγματικές αποστάσεις στο σύμπαν είναι τεράστιες!
Πόσο τεράστιες; Για παράδειγμα, εάν ο Ήλιος ήταν τόσο μικρός όσο ένα μπαλάκι του τένις, η Γη θα ήταν ένας χοντρός κόκκος άμμου, περίπου 12 μέτρα μακριά...
Παρατηρήστε το παρακάτω σχέδιο και θα καταλάβετε.
(Οι αποστάσεις και τα μεγέθη των ουράνιων σωμάτων έχουν γίνει με τις σωστές αναλογίες, όπως θα ήταν αν τα βλέπατε από μακριά, καθισμένοι σε μια αναπαυτική πολυθρόνα ενός διαστημοπλοίου...)
Πρώτη σειρά: Η κουκκίδα στην αριστερή άκρη είναι ο Ήλιος. Οι πλανήτες είναι τόσο μικροί σε σχέση με την κουκκίδα-Ήλιο που δεν είναι δυνατόν να φανούν. Έτσι έχουμε σχεδιάσει τις κάθετες γραμμές, για να δείξουμε τις θέσεις τους και τις αποστάσεις μεταξύ τους. (Ναι! Τόσο μακριά βρίσκονται από τον Ήλιο, και τόσο μικροί είναι σε σχέση με αυτόν!)
Προσέξτε πόσο κοντά φαίνονται μεταξύ τους στο σχέδιο οι 4 εσωτερικοί πλανήτες και πόσο απομακρυσμένοι είναι οι υπόλοιποι τέσσερις, οι εξωτερικοί.
Δεύτερη σειρά: Αυτά είναι τα συγκριτικά μεγέθη Γης και Ήλιου και η απόσταση μεταξύ τους. Αν ο Ήλιος είχε τέτοιο μέγεθος, όσο στο σχήμα, η Γη θα ήταν τόσο μικρή, σαν την ελάχιστη κουκκίδα στην δεξιά άκρη. (Μπορείτε να την δείτε αν μεγεθύνετε την σελίδα στο φουλ [στον υπολογιστή], αφού η διάμετρός της είναι ~109 φορές μικρότερη από την διάμετρο του Ήλιου.)
Η απόστασή της από τον Ήλιο θα ήταν όσο είναι η κόκκινη γραμμή.
Τρίτη σειρά: Αν η Γη είχε το μέγεθος που έχει στην αριστερή άκρη του σχεδίου, η Σελήνη θα ήταν το γκρίζο κυκλάκι στην δεξιά άκρη του σχεδίου, και το μήκος της μεταξύ τους γραμμής θα ήταν η απόστασή της από τον πλανήτη μας.
(ΚΛΙΚ στην εικόνα, για μεγέθυνση:)
Βλέποντας στις διάφορες καλλιτεχνικές απεικονίσεις (βίντεο, εικόνες) τους πλανήτες και τον Ήλιο να βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους, μπερδευόμαστε και νομίζουμε ότι αυτές είναι οι αληθινές αποστάσεις.
Στην πραγματικότητα, αν η Γη ήταν τόσο κοντά στον Ήλιο, θα είχαμε τσουρουφλιστεί προτού κάν αναπτυχθεί η ζωή!
Επίσης, αν η Σελήνη βρισκόταν τόσο κοντά στην Γη, θα έπιανε σχεδόν όλο τον ορίζοντα με το μέγεθός της!
Σχεδιάζουμε τους πλανήτες κοντά μεταξύ τους απλώς για πρακτικούς λόγους: για να χωρούν τα σχέδια στην σελίδα του βιβλίου ή στην οθόνη μας).
Στην πραγματικότητα, οι πραγματικές αποστάσεις στο σύμπαν είναι τεράστιες!
Πόσο τεράστιες; Για παράδειγμα, εάν ο Ήλιος ήταν τόσο μικρός όσο ένα μπαλάκι του τένις, η Γη θα ήταν ένας χοντρός κόκκος άμμου, περίπου 12 μέτρα μακριά...
Παρατηρήστε το παρακάτω σχέδιο και θα καταλάβετε.
(Οι αποστάσεις και τα μεγέθη των ουράνιων σωμάτων έχουν γίνει με τις σωστές αναλογίες, όπως θα ήταν αν τα βλέπατε από μακριά, καθισμένοι σε μια αναπαυτική πολυθρόνα ενός διαστημοπλοίου...)
Πρώτη σειρά: Η κουκκίδα στην αριστερή άκρη είναι ο Ήλιος. Οι πλανήτες είναι τόσο μικροί σε σχέση με την κουκκίδα-Ήλιο που δεν είναι δυνατόν να φανούν. Έτσι έχουμε σχεδιάσει τις κάθετες γραμμές, για να δείξουμε τις θέσεις τους και τις αποστάσεις μεταξύ τους. (Ναι! Τόσο μακριά βρίσκονται από τον Ήλιο, και τόσο μικροί είναι σε σχέση με αυτόν!)
Προσέξτε πόσο κοντά φαίνονται μεταξύ τους στο σχέδιο οι 4 εσωτερικοί πλανήτες και πόσο απομακρυσμένοι είναι οι υπόλοιποι τέσσερις, οι εξωτερικοί.
Δεύτερη σειρά: Αυτά είναι τα συγκριτικά μεγέθη Γης και Ήλιου και η απόσταση μεταξύ τους. Αν ο Ήλιος είχε τέτοιο μέγεθος, όσο στο σχήμα, η Γη θα ήταν τόσο μικρή, σαν την ελάχιστη κουκκίδα στην δεξιά άκρη. (Μπορείτε να την δείτε αν μεγεθύνετε την σελίδα στο φουλ [στον υπολογιστή], αφού η διάμετρός της είναι ~109 φορές μικρότερη από την διάμετρο του Ήλιου.)
Η απόστασή της από τον Ήλιο θα ήταν όσο είναι η κόκκινη γραμμή.
Τρίτη σειρά: Αν η Γη είχε το μέγεθος που έχει στην αριστερή άκρη του σχεδίου, η Σελήνη θα ήταν το γκρίζο κυκλάκι στην δεξιά άκρη του σχεδίου, και το μήκος της μεταξύ τους γραμμής θα ήταν η απόστασή της από τον πλανήτη μας.
(ΚΛΙΚ στην εικόνα, για μεγέθυνση:)
Μαθαίνουμε το ηλιακό σύστημα παίζοντας
Ταξίδι στην γειτονιά του Ήλιου
Άσκηση
Άσκηση αντιστοίχισης πάνω στις έννοιες του κεφαλαίου:
Πλανητικό παζλ
Συναρμολογήστε το ηλιακό σύστημα!
Διαλέξτε "planet level" , τοποθετήστε στην σωστή θέση τους πλανήτες (η εφαρμογή περιλαμβάνει και τον Πλούτωνα) και το ηλιακό σύστημα θα ζωντανέψει!
Διαλέξτε "planet level" , τοποθετήστε στην σωστή θέση τους πλανήτες (η εφαρμογή περιλαμβάνει και τον Πλούτωνα) και το ηλιακό σύστημα θα ζωντανέψει!
(εφαρμογή flash)
Δημιουργήστε το ηλιακό σύστημα!
Προσθέστε πλανήτες (και τον Πλούτωνα, αφού τον περιλαμβάνει η εφαρμογή), αστεροειδείς και κομήτες (πατώντας add στο μενού πάνω δεξιά) και δείτε το να λειτουργεί. Μπορείτε να μετακινείτε τους πλανήτες, για να τους βάλετε σε πιο σωστή θέση "πιάνοντάς" τους με το ποντίκι.
Προσέξτε να μην πλησιάσετε πολύ δύο πλανήτες μεταξύ τους, επειδή με την σύγκρουση θα πιάσουν φωτιά και θα εξαφανιστούν!
Προσέξτε να μην πλησιάσετε πολύ δύο πλανήτες μεταξύ τους, επειδή με την σύγκρουση θα πιάσουν φωτιά και θα εξαφανιστούν!
(εφαρμογή flash)
Το δικό μας ηλιακό σύστημα
έτσι όπως το φτιάξαμε στα πρόχειρα...
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Θέλετε περισσότερα;
Έχουμε κι άλλο υλικό:
Το ηλιακό σύστημα, σε προσομοίωση (από την NASA)
Η παρακάτω προσομοίωση του ηλιακού συστήματος λειτουργεί με πραγματικά δεδομένα. Οι θέσεις πλανητών, φεγγαριών και διαστημικών σκαφών εμφανίζονται όπου βρίσκονται την στιγμή που χρησιμοποιείτε την εφαρμογή.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ
Αναζήτηση ουράνιου σώματος: Γράψτε (μόνο στα αγγλικά) αυτό που θέλετε να εντοπίσετε, π.χ. "Venus" για την Αφροδίτη, "ISS" για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Πλοήγηση με κινητό: Κάντε μεγέθυνση ή σμίκρυνση με τα δύο δάχτυλα.
Περιστρέψτε την εικόνα προς κάθε κατεύθυνση με το ένα δάχτυλο.
Πλοήγηση με ποντίκι: Κάντε μεγέθυνση ή σμίκρυνση με το ροδάκι.
Περιστρέψτε την εικόνα πατώντας το αριστερό κλικ.
Πλοήγηση με πληκτρολόγιο: Κάντε μεγέθυνση με το πλήκτρο "W" ή σμίκρυνση με το πλήκτρο "S" (για πολύ γρήγορη μεγέθυνση ή σμίκρυνση χρησιμοποιήστε "Shift+W" ή "Shift+S").
Περιστρέψτε την εικόνα με τα πλήκτρα "A" και "D".
Γυρίστε την εικόνα προς τα αριστερά ή δεξιά με τα πλήκτρα "Z" και :C".
Σε κάθε περίπτωση, όταν θέλετε να επιστρέψετε στην αρχική οθόνη, πατάτε τα δύο μικρά σχέδια του ηλιακού συστήματος στο κάτω μέρος (το σχέδιο αριστερά εστιάζει σε όλο το ηλιακό σύστημα, το σχέδιο δεξιά εστιάζει στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα).
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ
Αναζήτηση ουράνιου σώματος: Γράψτε (μόνο στα αγγλικά) αυτό που θέλετε να εντοπίσετε, π.χ. "Venus" για την Αφροδίτη, "ISS" για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Πλοήγηση με κινητό: Κάντε μεγέθυνση ή σμίκρυνση με τα δύο δάχτυλα.
Περιστρέψτε την εικόνα προς κάθε κατεύθυνση με το ένα δάχτυλο.
Πλοήγηση με ποντίκι: Κάντε μεγέθυνση ή σμίκρυνση με το ροδάκι.
Περιστρέψτε την εικόνα πατώντας το αριστερό κλικ.
Πλοήγηση με πληκτρολόγιο: Κάντε μεγέθυνση με το πλήκτρο "W" ή σμίκρυνση με το πλήκτρο "S" (για πολύ γρήγορη μεγέθυνση ή σμίκρυνση χρησιμοποιήστε "Shift+W" ή "Shift+S").
Περιστρέψτε την εικόνα με τα πλήκτρα "A" και "D".
Γυρίστε την εικόνα προς τα αριστερά ή δεξιά με τα πλήκτρα "Z" και :C".
Σε κάθε περίπτωση, όταν θέλετε να επιστρέψετε στην αρχική οθόνη, πατάτε τα δύο μικρά σχέδια του ηλιακού συστήματος στο κάτω μέρος (το σχέδιο αριστερά εστιάζει σε όλο το ηλιακό σύστημα, το σχέδιο δεξιά εστιάζει στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα).
Τα φεγγάρια των πλανητών
Εκτός από τον Ερμή και την Αφροδίτη, όλοι οι πλανήτες έχουν φεγγάρια, δηλαδή ουράνια σώματα που περιστρέφονται ως φυσικοί δορυφόροι γύρω τους· άλλος έχει περισσότερα, άλλος λιγότερα.
Υπάρχουν εκατοντάδες γνωστά φεγγάρια στο ηλιακό σύστημα. Η παρακάτω εικόνα αναφέρει τα πιο μεγάλα από αυτά
Δείτε στην παρακάτω εικόνα τα φεγγάρια του κάθε πλανήτη.
(Η φωτογραφία της Γης κάτω δεξιά υπάρχει για να να καταλαβαίνουμε το μέγεθος κάθε φεγγαριού.)
Υπάρχουν εκατοντάδες γνωστά φεγγάρια στο ηλιακό σύστημα. Η παρακάτω εικόνα αναφέρει τα πιο μεγάλα από αυτά
Δείτε στην παρακάτω εικόνα τα φεγγάρια του κάθε πλανήτη.
(Η φωτογραφία της Γης κάτω δεξιά υπάρχει για να να καταλαβαίνουμε το μέγεθος κάθε φεγγαριού.)
(ΚΛΙΚ στην εικόνα, για μεγέθυνση.)
Η Σελήνη
Η περιφορά της Γης και της Σελήνης γύρω από τον ήλιο
(διαδραστικό)
Δείτε την τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο και της Σελήνης γύρω από την Γη, όπως τις βλέπει κάποιος παρατηρητής: α) από την Γη, β) από τον Ήλιο και γ) από το διάστημα.
Όταν έχετε επιλεγμένη την θέαση από την Γη, πάνω δεξιά θα βλέπετε και τις φάσεις της Σελήνης (όταν "γεμίζει" και όταν "αδειάζει").
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Όταν έχετε επιλεγμένη την θέαση από την Γη, πάνω δεξιά θα βλέπετε και τις φάσεις της Σελήνης (όταν "γεμίζει" και όταν "αδειάζει").
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Αποστολή στην Σελήνη:
Από τα πρώτα βήματα, στην προσελήνωση
Μερικές πρωτιές...
4 Οκτωβρίου 1957: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας μία ανθρώπινη κατασκευή —ένα μη επανδρωμένο σοβιετικό διαστημόπλοιο— βγαίνει έξω από τα όρια της ατμόσφαιρας της Γης.
3 Νοεμβρίου 1957: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ένας ζωντανός οργανισμός —η Σοβιετική σκυλίτσα Λάικα— βγαίνει έξω από τα όρια της ατμόσφαιρας της Γης.
12 Απριλίου 1961: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ένας άνθρωπος —ο Σοβιετικός Γιούρι Γκαγκάριν-- βγαίνει με διαστημικό σκάφος έξω από τα όρια της ατμόσφαιρας της Γης.
18 Μαρτίου 1965: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ένας άνθρωπος —ο Σοβιετικός Αλεξέι Λεόνοφ (δείτε ΕΔΩ!)— βγαίνει για "περίπατο" στο διάστημα.
21 Ιουλίου 1969: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας οι άνθρωποι —και συγκεκριμένα οι Αμερικανοί Νιλ Άρμστρονγκ, Έντουιν Ώλντριν και Μίκαελ Κόλλινς-- πατάνε πάνω σε ένα άλλο ουράνιο σώμα: την Σελήνη.
4 Οκτωβρίου 1957: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας μία ανθρώπινη κατασκευή —ένα μη επανδρωμένο σοβιετικό διαστημόπλοιο— βγαίνει έξω από τα όρια της ατμόσφαιρας της Γης.
3 Νοεμβρίου 1957: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ένας ζωντανός οργανισμός —η Σοβιετική σκυλίτσα Λάικα— βγαίνει έξω από τα όρια της ατμόσφαιρας της Γης.
12 Απριλίου 1961: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ένας άνθρωπος —ο Σοβιετικός Γιούρι Γκαγκάριν-- βγαίνει με διαστημικό σκάφος έξω από τα όρια της ατμόσφαιρας της Γης.
18 Μαρτίου 1965: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ένας άνθρωπος —ο Σοβιετικός Αλεξέι Λεόνοφ (δείτε ΕΔΩ!)— βγαίνει για "περίπατο" στο διάστημα.
21 Ιουλίου 1969: Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας οι άνθρωποι —και συγκεκριμένα οι Αμερικανοί Νιλ Άρμστρονγκ, Έντουιν Ώλντριν και Μίκαελ Κόλλινς-- πατάνε πάνω σε ένα άλλο ουράνιο σώμα: την Σελήνη.
Δείτε ένα βίντεο της προσσελήνωσης και των πρώτων στιγμών στην επιφάνειά της
Πώς δημιουργήθηκε η Σελήνη;
Βρήκαμε στο blog "Έκτη ...και απίθανοι!!!" δύο βίντεο που δείχνουν την πορεία της Σελήνης, από την δημιουργία της μέχρι και σήμερα.
Αντιγράφουμε από το blog (αφού πούμε "ευχαριστώ"!) τις περιγραφές:
"Στο πρώτο βίντεο (του BBC) παρακολουθήστε την επικρατέστερη σήμερα επιστημονική άποψη, η οποία λέει πως η Σελήνη δημιουργήθηκε όταν πριν δισεκατομμύρια χρόνια ένας τεράστιος διαστημικός βράχος (που πιθανολογείται ότι είχε το μέγεθος του πλανήτη Άρη) συγκρούστηκε με την Γη και έσπασε ένα κομμάτι του πλανήτη μας. Η σύγκρουση ήταν τόσο ισχυρή, που καυτά κομμάτια της Γης εκτοξεύθηκαν, συνθέτοντας σταδιακά το φεγγάρι στην πρώιμή του μορφή...
Αντιγράφουμε από το blog (αφού πούμε "ευχαριστώ"!) τις περιγραφές:
"Στο πρώτο βίντεο (του BBC) παρακολουθήστε την επικρατέστερη σήμερα επιστημονική άποψη, η οποία λέει πως η Σελήνη δημιουργήθηκε όταν πριν δισεκατομμύρια χρόνια ένας τεράστιος διαστημικός βράχος (που πιθανολογείται ότι είχε το μέγεθος του πλανήτη Άρη) συγκρούστηκε με την Γη και έσπασε ένα κομμάτι του πλανήτη μας. Η σύγκρουση ήταν τόσο ισχυρή, που καυτά κομμάτια της Γης εκτοξεύθηκαν, συνθέτοντας σταδιακά το φεγγάρι στην πρώιμή του μορφή...
(youtu.be/c0FCE4H0Dro)
(Από το ίδιο blog:)
Στο δεύτερο βίντεο (της NASA) παρακολουθήστε την εξέλιξη της Σελήνης, η οποία, από μία ζεστή άμορφη μάζα, σύντομα διαταράχθηκε και πάλι από μία ακόμη τεράστια πρόσκρουση αστεροειδούς. Πριν από 4,5 με 4,3 δισ. χρόνια οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ένα γιγάντιο αντικείμενο συνετρίβη στον νότιο πόλο του φεγγαριού και δημιούργησε τον κρατήρα Aitken, που είναι ορατός ακόμη και σήμερα, και είναι ένας από τους δύο πιο γνωστούς και μεγαλύτερους του ηλιακού μας συστήματος.
Και αυτή η σύγκρουση δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. Το φεγγάρι πέρασε μία πρώιμη περίοδο βομβαρδισμών από πολλούς διαστημικούς «βράχους» διαφόρων μεγεθών, ωστόσο κανένας δεν ήταν τόσο γιγαντιαίος όσο αυτός που προκάλεσε τον κρατήρα Aitken. Το βίντεο παρουσιάζει το αποτέλεσμα της δράσης του στο φεγγάρι. Επειδή το εσωτερικό της Σελήνης δεν είχε κρυώσει τόσο σε εκείνη την φάση, το μάγμα κατάφερε να διαρρεύσει μέσα από τις ρωγμές φτάνοντας στην επιφάνειά της και προκαλώντας σχηματισμούς που είναι ορατοί έως σήμερα.
Στο δεύτερο βίντεο (της NASA) παρακολουθήστε την εξέλιξη της Σελήνης, η οποία, από μία ζεστή άμορφη μάζα, σύντομα διαταράχθηκε και πάλι από μία ακόμη τεράστια πρόσκρουση αστεροειδούς. Πριν από 4,5 με 4,3 δισ. χρόνια οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ένα γιγάντιο αντικείμενο συνετρίβη στον νότιο πόλο του φεγγαριού και δημιούργησε τον κρατήρα Aitken, που είναι ορατός ακόμη και σήμερα, και είναι ένας από τους δύο πιο γνωστούς και μεγαλύτερους του ηλιακού μας συστήματος.
Και αυτή η σύγκρουση δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό. Το φεγγάρι πέρασε μία πρώιμη περίοδο βομβαρδισμών από πολλούς διαστημικούς «βράχους» διαφόρων μεγεθών, ωστόσο κανένας δεν ήταν τόσο γιγαντιαίος όσο αυτός που προκάλεσε τον κρατήρα Aitken. Το βίντεο παρουσιάζει το αποτέλεσμα της δράσης του στο φεγγάρι. Επειδή το εσωτερικό της Σελήνης δεν είχε κρυώσει τόσο σε εκείνη την φάση, το μάγμα κατάφερε να διαρρεύσει μέσα από τις ρωγμές φτάνοντας στην επιφάνειά της και προκαλώντας σχηματισμούς που είναι ορατοί έως σήμερα.
(youtu.be/UIKmSQqp8wY)
Ο Άρης
Αποστολή στον Άρη
Δείτε ένα 11λεπτο animated video με θέμα την αποστολή ενός μη επανδρωμένου διαστημοπλοίου στον Άρη, στα τέλη του 2011.
(youtu.be/P4boyXQuUIw)
Εικονική προσεδάφιση στον Άρη
Η προσεδάφιση γίνεται στο Mawrth Vallis, μια περιοχή στις βόρειες πεδιάδες του Άρη, η οποία στο παρελθόν φαίνεται πως φιλοξενούσε νερό.
Το Mawrth Vallis είναι περιοχή υποψήφια από την NASA για την προσεδάφιση της αποστολής ExoMars, το 2020.
Το Mawrth Vallis είναι περιοχή υποψήφια από την NASA για την προσεδάφιση της αποστολής ExoMars, το 2020.
(youtu.be/qyUMQ5SQg38)
Ο Άρης, πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια
(εικονική αναπαράσταση)
(youtu.be/Q2vGy6a_lBM)
Πόσο θα μας δείχνει η ζυγαριά σε κάθε πλανήτη;
Κάθε πλανήτης, ανάλογα με την μάζα και το μέγεθος που έχει, έλκει με την αντίστοιχη δύναμη τα αντικείμενα επάνω του.
Π.χ. αν κάποιο αντικείμενο ζυγίζει στην Γη 15 κιλά, εννοούμε πως η Γη το έλκει με δύναμη 15 κιλών.
Γράψτε το βάρος σας στο πλαίσιο στο κάτω μέρος και πατήστε το εικονίδιο της αριθμομηχανής, για να εμφανιστούν σε κάθε πλανήτη τα κιλά που θα ζυγίζατε αν βρισκόσασταν εκεί.
(Όταν περνάτε το ποντίκι πάνω από κάθε πλανήτη, θα σας εμφανίζονται πληροφορίες γι' αυτόν.)
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Π.χ. αν κάποιο αντικείμενο ζυγίζει στην Γη 15 κιλά, εννοούμε πως η Γη το έλκει με δύναμη 15 κιλών.
Γράψτε το βάρος σας στο πλαίσιο στο κάτω μέρος και πατήστε το εικονίδιο της αριθμομηχανής, για να εμφανιστούν σε κάθε πλανήτη τα κιλά που θα ζυγίζατε αν βρισκόσασταν εκεί.
(Όταν περνάτε το ποντίκι πάνω από κάθε πλανήτη, θα σας εμφανίζονται πληροφορίες γι' αυτόν.)
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Ουράνια σώματα του ηλιακού συστήματος, σε σύγκριση
Συγκρίνουμε πλανήτες με τους δορυφόρους τους, και πλανήτες-νάνους
Δείτε βίντεο με τα μεγέθη των πλανητών και των δορυφόρων τους, και των πλανητών-νάνων, σε σύγκριση μεταξύ τους
(youtu.be/At0w3pnIVgc)
Πώς θα φαινόταν ένας μετεωρίτης, ή ένας κομήτης πάνω στην Γη;
Το 2014, το διαστημικό ρομποτικό σκάφος "Ροζέτα" πλησίασε πολύ κοντά τον κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko και τον φωτογράφισε.
Λίγα χρόνια αργότερα, ένας καλλιτέχνης δημιούργησε μία καλλιτεχνική απεικόνιση του κομήτη πάνω στο Λος Άντζελες των Η.Π.Α., για να δείξει τα τεράστια μεγέθη των ουράνιων σωμάτων: Ο κομήτης αυτός έχει ασήμαντο μέγεθος για τα δεδομένα του διαστήματος, όμως φαίνεται τεράστιος αν τον "τοποθετήσουμε" πάνω σε μια πόλη.
(Δείτε πόσο ασήμαντοι φαίνονται μπροστά του οι πανύψηλοι ουρανοξύστες.)
Λίγα χρόνια αργότερα, ένας καλλιτέχνης δημιούργησε μία καλλιτεχνική απεικόνιση του κομήτη πάνω στο Λος Άντζελες των Η.Π.Α., για να δείξει τα τεράστια μεγέθη των ουράνιων σωμάτων: Ο κομήτης αυτός έχει ασήμαντο μέγεθος για τα δεδομένα του διαστήματος, όμως φαίνεται τεράστιος αν τον "τοποθετήσουμε" πάνω σε μια πόλη.
(Δείτε πόσο ασήμαντοι φαίνονται μπροστά του οι πανύψηλοι ουρανοξύστες.)
Πώς θα ήταν αν, αντί για την Σελήνη, βλέπαμε τους πλανήτες στον ουρανό;
Κάπως έτσι (κλικ για μεγέθυνση):
Δείτε το και σε βίντεο, σε προσομοίωση:
(youtu.be/UXwHsZcChs4)
Το ηλιακό σύστημα μέσα στο σύμπαν: Διαδραστικές εφαρμογές
"100.000 Stars"
Το "100.000 Stars" είναι μια διαδραστική απεικόνιση της αστρικής γειτονιάς μας. Δείχνει την θέση 119.617 αστεριών που βρίσκονται "κοντά" μας στο σύμπαν.
Η όψη του γαλαξία (όταν απομακρυνθούμε εντελώς) είναι η απόδοση ενός καλλιτέχνη που βασίζεται στον NGC 1232, έναν σπειροειδή γαλαξία που είναι όπως ο δικός μας.
Για να πλοηγηθείτε, πατάτε το play πάνω αριστερά για να κάνετε μια εικονική βόλτα από τον Ήλιο μας μέχρι τις εσχατιές του σύμπαντος, ή πηγαίνετε την κλίμακα zoom (δεξιά) στο πάνω μέρος για να εστιάσει στον Ήλιο, και μετά απομακρύνεστε "χειροκίνητα".
Παρατηρήστε τις τεράστιες αποστάσεις των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος από τον Ήλιο, αλλά και μεταξύ τους.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Η όψη του γαλαξία (όταν απομακρυνθούμε εντελώς) είναι η απόδοση ενός καλλιτέχνη που βασίζεται στον NGC 1232, έναν σπειροειδή γαλαξία που είναι όπως ο δικός μας.
Για να πλοηγηθείτε, πατάτε το play πάνω αριστερά για να κάνετε μια εικονική βόλτα από τον Ήλιο μας μέχρι τις εσχατιές του σύμπαντος, ή πηγαίνετε την κλίμακα zoom (δεξιά) στο πάνω μέρος για να εστιάσει στον Ήλιο, και μετά απομακρύνεστε "χειροκίνητα".
Παρατηρήστε τις τεράστιες αποστάσεις των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος από τον Ήλιο, αλλά και μεταξύ τους.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Περιηγηθείτε στο ηλιακό σύστημα
Χρησιμοποιήστε την παρακάτω διαδραστική προσομοίωση για να περιηγηθείτε στο ηλιακό σύστημα.
Πατώντας επάνω σε κάθε ουράνιο σώμα, μπορείτε να το τοποθετήσετε στο κέντρο της οθόνης και να δείτε πληροφορίες γι' αυτό και την τροχιά του.
Πατώντας επάνω σε κάθε ουράνιο σώμα, μπορείτε να το τοποθετήσετε στο κέντρο της οθόνης και να δείτε πληροφορίες γι' αυτό και την τροχιά του.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
(Μπορεί να αργήσει λίγο να φορτώσει... Να έχετε υπομονή...)
(Μπορεί να αργήσει λίγο να φορτώσει... Να έχετε υπομονή...)
Ταξίδι στην άκρη του σύμπαντος
Ντοκυμαντέρ του National Geographic
Τέσσερα βίντεο, διάρκειας περίπου 40 λεπτών, που βρήκαμε στο blog "Έκτη ...και απίθανοι!!!" και μας ταξιδεύουν ως τις εσχατιές του σύμπαντος. Είναι αποσπάσματα από ντοκυμαντέρ του National Geographic.
(https://youtu.be/l-2SJXxKq_s)
(https://youtu.be/JMHMFqBOAIw)
(https://youtu.be/p1jZgzvorqM)
(https://youtu.be/4TX4HZVg0hU)