Ε΄ ΤΑΞΗ -ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ - Β΄ ΕΝΟΤΗΤΑ
Κεφάλαιο 8: Οι ακτές της Ελλάδας
Οι ακτές είναι ένα από τα ακτογραφικά στοιχεία μιας χώρας (μαζί με τους κόλπους, τα ακρωτήρια, τις χερσονήσους, κλπ).
Αυτά τα στοιχεία αποτελούν τον οριζόντιο διαμελισμό μιας χώρας.
Η Ελλάδα είναι χώρα με πολύ πλούσιο οριζόντιο διαμελισμό, με τις δαντελωτές της ακτές να εκτείνονται σε μήκος μεγαλύτερο των 15.000 χιλιομέτρων.
Όσον αφορά στο σχήμα της, αν την δούμε από ψηλά, όλη η Ελλάδα φαίνεται να είναι μία χερσόνησος. Αν "ανεβούμε" ακόμα πιο ψηλά και την παρατηρήσουμε από εκεί, τότε φαίνεται ως το ακρωτήρι της Βαλκανικής χερσονήσου.
Η χώρα μας παρουσιάζει μεγάλη εναλλαγή από απόκρημνες ακτές, αμμουδερές παραλίες, μικρούς όρμους, κόλπους, μικρών και μεγάλων νησιών, χερσονήσους, ακρωτήρια, κλπ.
Όλα αυτά αποτελούν τα ακτογραφικά της στοιχεία.
Το σύνολο των ακτογραφικών στοιχείων μιας χώρας ονομάζεται οριζόντιος διαμελισμός.
Τα ακτογραφικά στοιχεία της Ελλάδας
Χερσόνησοι, ακρωτήρια, πορθμοί, ισθμοί, κλπ. (Δείτε τα στον χάρτη)
Χερσόνησοι: Κασσάνδρας, Σιθωνίας, Αγίου Όρους ή Άθω, Μαγνησίας, Αττικής, Αργολίδας, Ταϋγέτου
Κόλποι: Λακωνικός, Αμβρακικός, Σαρωνικός, Πατραϊκός, Κορινθιακός, Καβάλας, Θερμαϊκός, Στρυμονικός,
Αλμυρού (Παγασητικός)
Ακρωτήρια: Μαλέας, Άκτιο, Ταίναρο, Καφηρέας, Σούνιο, Μαλέας, Ακρίτας
Πορθμοί: Ευρίπου, Πρέβεζας, Ρίου
Ισθμός: Κορίνθου
Διώρυγα: Κορίνθου
Ακτογραφικά στοιχεία (γενικά)
(ΚΛΙΚ στην εικόνα)
Η διώρυγα της Κορίνθου
Η ιστορία
Στα αρχαϊκά χρόνια (τέλη 7ου αι. π.Χ.) ο τύρρανος Πεισίστρατος σκέφτηκε να ανοίξει μια διώρυγα στην περιοχή του ισθμού της Κορίνθου, για να μην κάνουν τα καράβια τον γύρο της Πελοποννήσου. Όταν είδε πόσο ακριβό και δύσκολο έργο ήταν, το άφησε... Άσε που εκείνη την εποχή το να επέμβουν τόσο πολύ στην φύση ("σκίζοντας" την στεριά από άκρη σ' άκρη) θεωρείτο αμαρτία και μεγάλη ασέβεια προς τους θεούς αλλά και την φύση.
(Παρένθεση: Διώρυγα στην αρχαιότητα αποκτήσαμε, αλλά σε άλλη περιοχή: στην χερσόνησο του Άθω. Κάμποσα χρόνια μετά τον Πεισίστρατο, στην περίοδο των περσικών πολέμων [480 π.Χ.], ο Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης στην πορεία του προς την Θεσσαλονίκη άνοιξε μία διώρυγα στο πάνω μέρος της χερζονήσου του Άθω, για να περάσουν τα καράβια του και να μην την πάθουν όπως τα καράβια του Μαρδόνιου δέκα χρόνια νωρίτερα που βούλιαξαν από την τρικυμία κάνοντας τον γύρω της χερσονήσου. Η διώρυγα εκείνη -που σήμερα έχει επιχωματωθεί αλλά φαίνεται αχνά η γραμμή της σε αεροφωτογραφίες- ήταν το μεγαλύτερο τεχνικό έργο της αρχαιότητας στην βόρεια Ελλάδα. Κλείνει η παρένθεση.) |
Η δεύτερη απόπειρα για διάνοιξη διώρυγας στον Ισθμό έγινε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Νέρωνα γύρω στο 67 μ.Χ. Όμως ούτε τα τεχνικά μέσα υπήρχαν ακόμη, ούτε και τα υπερβολικά χρήματα που απαιτούνταν για την κατασκευή της διώρυγας. Έτσι και αυτή η προσπάθεια ναυάγησε...
Η τρίτη προσπάθεια έγινε πάρα πολλά χρόνια αργότερα. Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, ο Καποδίστριας σκέφτηκε το 1830 να κατασκευάσει την διώρυγα. Όμως ήταν τόσο πολλά τα χρήματα και τόσο φτωχό το νεοσύστατο ελληνικό κράτος (τότε μόλις είχε ιδρυθεί) που τα σχέδια εγκαταλείφθηκαν για άλλη μια φορά.
Ο επιμένων νικά όμως και έτσι το 1882 ο τότε πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης ξεκίνησε τα έργα διάνοιξης. Η διώρυγα τελικά εγκαινιάστηκε στις 25 Ιουλίου 1893, 2500 χρόνια μετά τον Πεισίστρατο!
Η τρίτη προσπάθεια έγινε πάρα πολλά χρόνια αργότερα. Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, ο Καποδίστριας σκέφτηκε το 1830 να κατασκευάσει την διώρυγα. Όμως ήταν τόσο πολλά τα χρήματα και τόσο φτωχό το νεοσύστατο ελληνικό κράτος (τότε μόλις είχε ιδρυθεί) που τα σχέδια εγκαταλείφθηκαν για άλλη μια φορά.
Ο επιμένων νικά όμως και έτσι το 1882 ο τότε πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης ξεκίνησε τα έργα διάνοιξης. Η διώρυγα τελικά εγκαινιάστηκε στις 25 Ιουλίου 1893, 2500 χρόνια μετά τον Πεισίστρατο!
Ας γυρίσουμε όμως στον Πεισίστρατο και τον 7ο αι. π.Χ.
Επειδή αποκλείστηκε η περίπτωση της διώρυγας, αποφάσισε και έδωσε εντολή να κατασκευάσουν κάτι πολύ ευκολότερο: έναν δρόμο για πλοία, που θα περνούσε μέσα από την στεριά!
Αυτός ήταν ο Δίολκος.
Διέλευση μέσα από την διώρυγα
(youtu.be/_oxYxyewZfc)
Η βυθιζόμενη γέφυρα στα Ίσθμια
(youtu.be/oDFRTQORFbo)
Κάνοντας άλμα πάνω από τον ισθμό της Κορίνθου
(youtu.be/i0wvb0qQ0hQ)
Ο αρχαίος Δίολκος
Κατασκευάστηκε, όπως είπαμε, στα τέλη του 7ου αι. π.Χ. από τον τύραννο της Κορίνθου Περίανδρο.
Ήταν ένας πλακόστρωτος δρόμος (δίπλα ακριβώς στην σημερινή διώρυγα της Κορίνθου και παράλληλα με αυτήν) που συνέδεε τον Σαρωνικό με τον Κορινθιακό κόλπο.
Κατασκευάστηκε για να περνούν τα καράβια από την μία ακτή ως την άλλη (όπως σήμερα περνούν μέσα από την διώρυγα) και να μην καθυστερούν κάνοντας τον γύρο της Πελοποννήσου.
Οι αυλακώσεις του δρόμου ήταν επενδεδυμένες με ξύλα και αλειμμένες με λίπος, για να γλιστρούν τα καράβια (που τα τραβούσαν δούλοι) πιο εύκολα.
Δείτε μία φωτογραφική ιστορική αναδρομή, από τον Δίολκο ως την διώρυγα της Κορίνθου:
Δείτε μια σύντομη ταινία 22 λεπτών που αναπαριστά με μοναδικό τρόπο το εξαιρετικό μνημείο τεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, τον Δίολκο:
Βρείτε τα ακρωτήρια της Ελλάδας:
Βρείτε τους κόλπους της Ελλάδας:
Ο πορθμός του Ευρίπου
Γιατί είναι από τους πιο φημισμένους πορθμούς του κόσμου; Τι μυστήριο κρύβουν τα νερά του; Πώς κατόρθωσε στα νερά αυτά το 1955 μία φάλαινα να ρεζιλέψει ολόκληρο Πολεμικό Ναυτικό που την κυνηγούσε με μπαζούκας και κανόνια; Δείτε και διαβάστε στο"Περιοδικό".
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΚΛΙΚ στην εικόνα: