ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ)
ΕΝΟΤΗΤΑ Α΄: Οι Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τους Νεότερους Χρόνους
Κεφ. 1: ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ
Από τον Μεσαίωνα και μετά, οι πόλεις της βόρειας Ιταλίας είχαν οργανωθεί σαν μικρά κράτη, περίπου όπως ήταν οι πόλεις - κράτη των αρχαίων Ελλήνων. Οι σταυροφορίες των προηγούμενων χρόνων, αλλά και το εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο είχαν ως συνέπεια πολλές από αυτές τις πόλεις, και οι ηγεμόνες τους, να συγκεντρώσουν μεγάλο πλούτο. Οι ηγεμόνες, καθώς ανταγωνίζονταν μεταξύ τους για το ποια πόλη θα φαίνεται πιο πλούσια και πιο ένδοξη, άρχισαν να χρηματοδοτούν διάφορους καλλιτέχνες (ζωγράφους, γλύπτες, μουσικούς, κλπ.) για να φτιάχνουν καλλιτεχνήματα όσο πιο λαμπρά μπορούσαν. Η ανάπτυξη των τεχνών οδήγησε και στην ανάπτυξη των γραμμάτων. Όμως, επειδή για πολλούς αιώνες είχε σταματήσει η πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας, το μόνο στο οποίο θα μπορούσαν να στραφούν οι λόγιοι (οι μορφωμένοι, οι άνθρωποι του πνεύματος) εκείνης της εποχής ήταν η αρχαία ελληνική γραμματεία*. ___________ * Γραμματεία λέμε το σύνολο των έργων του γραπτού λόγου ενός λαού. Άρχισαν λοιπόν να ψάχνουν σε βιβλιοθήκες μοναστηριών, καθώς και σε εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, για αυθεντικά κείμενα της κλασικής αρχαιότητας. |
Όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και κατέλυσαν το Βυζαντινό κράτος (1453), οι περισσότεροι λόγιοι Βυζαντινοί κατέφυγαν ως πρόσφυγες στις ευρωπαϊκές πόλεις.
Μέσα στις αποσκευές τους μετέφεραν και τα βιβλία τους με την αρχαία ελληνική γραμματεία.
Με αυτόν τον τρόπο, οι Βυζαντινοί λόγιοι συνέβαλαν ώστε ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, να γίνει ξανά γνωστός και άξιος θαυμασμού στους Ευρωπαίους του 15ου αιώνα.
Έτσι λοιπόν, στα τέλη του 14ου αιώνα ξεκίνησε από την Φλωρεντία μία πνευματική και πολιτιστική κίνηση, η οποία στους επόμενους δυο αιώνες διαδόθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη. |
Φλωρεντία (livelikeanitalian.com)
|
Αυτή η άνθηση των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών ονομάστηκε αργότερα Αναγέννηση, για να δηλώσει πως ήταν μια εποχή κατά την οποίαν ο κόσμος (η Ευρώπη τουλάχιστον) αναγεννήθηκε από το σκοτάδι των προηγούμενων αιώνων.
Η διάρκεια της Αναγέννησης υπολογίζεται από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα.
Σ' εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκαν οι τέχνες (όπως η ζωγραφική, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική), οι επιστήμες (αστρονομία, μαθηματικά, ιατρική, κλπ.) και οι ανθρωπιστικές σπουδές (φιλοσοφία, θεολογία).
Η διάρκεια της Αναγέννησης υπολογίζεται από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα.
Σ' εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκαν οι τέχνες (όπως η ζωγραφική, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική), οι επιστήμες (αστρονομία, μαθηματικά, ιατρική, κλπ.) και οι ανθρωπιστικές σπουδές (φιλοσοφία, θεολογία).
Μποτιτσέλλι: "Η αλληγορία της άνοιξης"
Αυτή η πνευματική άνθηση οδήγησε στο κίνημα του Ουμανισμού (Ανθρωπισμού), το οποίο έδινε μεγάλη αξία στον άνθρωπο και τις δυνατότητές του.
Η διάδοση των ιδεών του Ουμανισμού διευκολύνθηκε πολύ από την εφεύρεση της τυπογραφίας (1448) από τον Ιωάννη Γουτεμβέργιο.
(Αν και η ιδέα της εκτύπωσης είναι παμπάλαια [από το 1600 π.Χ. ακόμα υπάρχει ο δίσκος της Φαιστού], η πρώτη εκτύπωση σε χαρτί έγινε στην Κίνα, στις αρχές τού 11ου μ.Χ. αιώνα, αλλά δεν είχε διαδοθεί στον υπόλοιπο κόσμο.
Το 1448, ο Γουτεμβέργιος από την Γερμανία εξέλιξε και τελειοποίησε την τυπογραφία και την έφερε στην Ευρώπη.)
Η διάδοση των ιδεών του Ουμανισμού διευκολύνθηκε πολύ από την εφεύρεση της τυπογραφίας (1448) από τον Ιωάννη Γουτεμβέργιο.
(Αν και η ιδέα της εκτύπωσης είναι παμπάλαια [από το 1600 π.Χ. ακόμα υπάρχει ο δίσκος της Φαιστού], η πρώτη εκτύπωση σε χαρτί έγινε στην Κίνα, στις αρχές τού 11ου μ.Χ. αιώνα, αλλά δεν είχε διαδοθεί στον υπόλοιπο κόσμο.
Το 1448, ο Γουτεμβέργιος από την Γερμανία εξέλιξε και τελειοποίησε την τυπογραφία και την έφερε στην Ευρώπη.)
Η τυπογραφία συνέβαλε στο να γίνουν πολύ πιο φτηνά τα βιβλία, που με την σειρά του είχε ως συνέπεια η γνώση, που μέχρι τότε ήταν προνόμιο μόνο των ευγενών και του κλήρου, να αρχίσει να διαδίδεται σε μεγαλύτερο μέρος τού πληθυσμού. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να έρχονται σε επαφή με τις καινούριες ιδέες, οι οποίες έδιναν βάρος στην ισότητα, την δικαιοσύνη, την μόρφωση και την ελευθερία. |
Η τυπογραφική μηχανή του Γουτεμβέργιου
Τυπογραφείο της εποχής του Γουτεμβέργιου
Μεταλλικά τυπογραφικά στοιχεία
Η ανακάλυψη της Αμερικής από τον Χριστόφορο Κολόμβο άλλαξε τις μέχρι τότε γνώσεις των ανθρώπων για τον κόσμο.
Στην διάρκεια της Αναγέννησης διατυπώθηκαν ιδέες οι οποίες ήταν ανατρεπτικές για την εποχή τους, όπως η άποψη του Κοπέρνικου πως η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο, άποψη που τρομοκράτησε πολύ κόσμο αφού ερχόταν σε αντίθεση με την γνώση που υπερασπιζόταν η Εκκλησία, ότι δηλαδή η Γη ως δημιούργημα του Θεού δεν θα μπορούσε να μην ήταν το κέντρο του σύμπαντος!
(«Κοπέρνικος: Συνομιλία με τον Θεό», ζωγραφικός πίνακας του Γιαν Ματέικο - Πηγή: Βικιπαίδεια)
Στην Αναγέννηση όμως δεν υπάρχει μόνο άνθηση του πολιτισμού.
Η θρησκευτική και πολιτική εξουσία της Ευρώπης προσπάθησε να αμυνθεί απέναντι στην διάδοση των νέων ανθρωπιστικών ιδεών, κρατώντας τους ανθρώπους φοβισμένους, άρα υπάκουους.
Σε αυτό το πλαίσιο, όποιοι άνθρωποι τολμούσαν να εκφράζουν έναν προοδευτικό λόγο έρχονταν αντιμέτωποι με την Ιερά Εξέταση και έπρεπε να διαλέξουν ή να αποκηρύξουν τις ιδέες τους ή να βασανιστούν με άγριο τρόπο.
(Ο Γαλιλαίος είναι ένας από τους διάσημους επιστήμονες της εποχής που προκειμένου να γλιτώσει την ζωή του αναγκάστηκε να αποκηρύξει την ανακάλυψή του πως η Γη δεν είναι ακίνητη στον ουρανό αλλά κινείται.)
Το ίδιο υπέφεραν και όσες γυναίκες "τολμούσαν" να είναι έξυπνες, προοδευτικές και δραστήριες: τις θεωρούσαν μάγισσες που τις είχε κυριεύσει ο διάβολος, και για να τις "εξαγνίσουν" τις έκαιγαν ζωντανές...
Γυναίκα καίγεται στην πυρά ως μάγισσα (tvxs.gr)
|
Παρ' όλα τα άσχημα γεγονότα που συνέβησαν στην Αναγέννηση, τελικά μάς έχει μείνει η θετική εικόνα της, χάρη στην μεγάλη ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών, κυρίως τα τελευταία χρόνια της.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ
Ζωγραφική
Μιχαήλ Άγγελος: Ιταλός ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας και ποιητής. Σημαντικότερα έργα του οι νωπογραφίες στο παρεκκλήσιο του Βατικανού και η Πιετά στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης.
"Η δημιουργία του Αδάμ"
(Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από την Καπέλα Σιστίνα (το παρεκκλήσιο του Βατικανού, Ρώμη)
(Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από την Καπέλα Σιστίνα (το παρεκκλήσιο του Βατικανού, Ρώμη)
Λεονάρντο ντα Βίντσι: Ιταλός, καλλιτέχνης, επιστήμονας, ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας, μουσικός, εφευρέτης και μηχανικός.
Μόνα Λιζα (Τζοκόντα)
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο)
(Έλληνας, που έζησε στην Ισπανία)
Μποτιτσέλι: Ιταλός ζωγράφος. Από τα πιο γνωστά έργα του είναι Η γέννηση της Αφροδίτης και η Αλληγορία της Άνοιξης.
"Η γέννηση της Αφροδίτης" (λεπτομέρεια)
Ραφαήλ: Ιταλός ζωγράφος και αρχιτέκτονας. Από τα σημαντικότερα έργα του είναι Η Σχολή των Αθηνών.
Αρχιτεκτονική
Αναγεννησιακό κτήριο κλασικού ρυθμού
Άγιος Πέτρος, Ρώμη
Γλυπτική
Βερότσιο: "Ο άπιστος Θωμάς"
Μουσική
(youtu.be/ZLBiR_9qMoM)
(youtu.be/JGMK9Yy6NDM)
Πηγές:
Για την δημιουργία της ανάρτησης βοήθησαν –χωρίς να ερωτηθούν...– οι ιστότοποι: Αντι-μάθημα, Τελευταίο κουδούνι, Αταξίες στην Άνω Σύρο
Κατεβάστε το μάθημα (σε μορφή pdf) στον υπολογιστή σας. ΚΛΙΚ ΕΔΩ!