ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ - ΕΝΟΤΗΤΑ Δ΄
ΟΙ ΗΠΕΙΡΟΙ: ΕΥΡΩΠΗ
Κεφ. 2: Οριζόντιος διαμελισμός της Ευρώπης
Γεωμορφολογικά στοιχεία
Τα γεωγραφικά όρια της Ευρώπης
Στον Βορρά καταλήγει στον Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό, ή Αρκτικό Ωκεανό.
Στην Δύση καταλήγει στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Στον Νότο καταλήγει στην Μεσόγειο Θάλασσα.
Νοτιοανατολικά καταλήγει στα νησιά του Αιγαίου, την Κύπρο και βρέχεται από τον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα).
Βορειοανατολικά συνορεύει με την Ασία, και συγκεκριμένα με το ασιατικό τμήμα της Ρωσίας. Το φυσικό όριο της Ευρώπης από την Ασία είναι τα Ουράλια όρη, ο Ουράλης ποταμός που πηγάζει από αυτά και η Κασπία θάλασσα στην οποίαν εκβάλλει. (Η Ρωσία βρίσκεται ταυτόχρονα σε δύο ηπείρους: το μικρότερο –και πιο ανεπτυγμένο– τμήμα της ανήκει στην Ευρώπη, ενώ το μεγαλύτερο στην Ασία.)
Η Ευρώπη παρουσιάζει τον εντονότερο οριζόντιο διαμελισμό από όλες τις ηπείρους: Είναι γεμάτη από χερσονήσους, ακρωτήρια, κόλπους, νησιά και ακτές.
Ειδικά στην νότια Ευρώπη το φυσικό τοπίο παρουσιάζει πολύ μεγάλη ποικιλομορφία (και γι' αυτό και ομορφιά): Νησιά, βουνά, ποτάμια, λίμνες, συνθέτουν ένα πανέμορφο τοπίο.
Η ομορφιά του τοπίου της νότιας Ευρώπης όμως –δυστυχώς για εμάς που κατοικούμε πάνω της– οφείλεται στις γεωλογικές διεργασίες (ηφαίστεια, σεισμούς) που γίνονται ασταμάτητα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η νότια Ευρώπη (βασικά η Ιταλία και, κυρίως, η Ελλάδα) απλώνεται πάνω στα συντρίμια της ένωσης τριών λιθοσφαιρικών πλακών: της Αφρικανικής, της πλάκας της Ανατολίας και της Ευρασιατικής, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:
Στην Δύση καταλήγει στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Στον Νότο καταλήγει στην Μεσόγειο Θάλασσα.
Νοτιοανατολικά καταλήγει στα νησιά του Αιγαίου, την Κύπρο και βρέχεται από τον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα).
Βορειοανατολικά συνορεύει με την Ασία, και συγκεκριμένα με το ασιατικό τμήμα της Ρωσίας. Το φυσικό όριο της Ευρώπης από την Ασία είναι τα Ουράλια όρη, ο Ουράλης ποταμός που πηγάζει από αυτά και η Κασπία θάλασσα στην οποίαν εκβάλλει. (Η Ρωσία βρίσκεται ταυτόχρονα σε δύο ηπείρους: το μικρότερο –και πιο ανεπτυγμένο– τμήμα της ανήκει στην Ευρώπη, ενώ το μεγαλύτερο στην Ασία.)
Η Ευρώπη παρουσιάζει τον εντονότερο οριζόντιο διαμελισμό από όλες τις ηπείρους: Είναι γεμάτη από χερσονήσους, ακρωτήρια, κόλπους, νησιά και ακτές.
Ειδικά στην νότια Ευρώπη το φυσικό τοπίο παρουσιάζει πολύ μεγάλη ποικιλομορφία (και γι' αυτό και ομορφιά): Νησιά, βουνά, ποτάμια, λίμνες, συνθέτουν ένα πανέμορφο τοπίο.
Η ομορφιά του τοπίου της νότιας Ευρώπης όμως –δυστυχώς για εμάς που κατοικούμε πάνω της– οφείλεται στις γεωλογικές διεργασίες (ηφαίστεια, σεισμούς) που γίνονται ασταμάτητα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η νότια Ευρώπη (βασικά η Ιταλία και, κυρίως, η Ελλάδα) απλώνεται πάνω στα συντρίμια της ένωσης τριών λιθοσφαιρικών πλακών: της Αφρικανικής, της πλάκας της Ανατολίας και της Ευρασιατικής, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:
Γι' αυτόν τον λόγο η νότια Ευρώπη είναι έντονα σεισμογενής περιοχή (η Ελλάδα είναι η έκτη πιο σεισμογενής χώρα στον κόσμο).
Εξάλλου ο παρακάτω χάρτης –της Βικιπαίδειας– με τους σεισμούς που είχαν γίνει από το 1963 μέχρι το 1998 είναι αρκετά αποκαλυπτικός, αν τον δούμε...
(Πηγή των δύο παραπάνω εικόνων: Βικιπαίδεια)
Η ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗ της Ευρώπης
Η ακτογραμμή της Ευρώπης είναι περίπου 78.000 χμ.
Η Ελλάδα, με τα περίπου 6.00 νησιά και βραχονησίδες της, έχει την δεύτερη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη, με πρώτη την Νορβηγία.
Κι αν έχετε όρεξη για εικονικά ταξίδια, δείτε ΟΛΕΣ τις ακτές της νότιας Ευρώπης, σε φωτογραφίες ή σε βίντεο, από ελικόπτερο!
Κάντε κλικ πάνω σε οποιοδήποτε σημείο της κόκκινης γραμμής στον χάρτη, πατήστε "ελικοπτεράδα" στην καρτέλα που θα εμφανιστεί, και στην σελίδα που θα ανοίξει επιλέξτε "φωτογραφίες" ή "βίντεο", ανάλογα με το τι θα τραβάει η όρεξή σας εκείνη την στιγμή. Έχετε στην διάθεσή σας 795.918 φωτογραφίες και 17.689 λεπτά βίντεο, όπως γράφουν οι διαχειριστές του σάιτ!
Η Ελλάδα, με τα περίπου 6.00 νησιά και βραχονησίδες της, έχει την δεύτερη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη, με πρώτη την Νορβηγία.
Κι αν έχετε όρεξη για εικονικά ταξίδια, δείτε ΟΛΕΣ τις ακτές της νότιας Ευρώπης, σε φωτογραφίες ή σε βίντεο, από ελικόπτερο!
Κάντε κλικ πάνω σε οποιοδήποτε σημείο της κόκκινης γραμμής στον χάρτη, πατήστε "ελικοπτεράδα" στην καρτέλα που θα εμφανιστεί, και στην σελίδα που θα ανοίξει επιλέξτε "φωτογραφίες" ή "βίντεο", ανάλογα με το τι θα τραβάει η όρεξή σας εκείνη την στιγμή. Έχετε στην διάθεσή σας 795.918 φωτογραφίες και 17.689 λεπτά βίντεο, όπως γράφουν οι διαχειριστές του σάιτ!
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Μαθαίνω, παίζοντας, τις θάλασσες, τα νησιά και τις χερσονήσους της Ευρώπης
ΟΙ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΙ της Ευρώπης
Η Ευρώπη έχει αρκετές χερσονήσους. Οι μεγαλύτερες (από Βορρά προς Νότο) είναι η Σκανδιναβική, η Ιβηρική, η Ιταλική και η Βαλκανική.
Σκανδιναβική χερσόνησος
Η Σκανδιναβική χερσόνησος περιλαμβάνει την Νορβηγία, την Σουηδία και την Φινλανδία. Οι δυτικές ακτές της (στην Νορβηγία) έχουν διαβρωθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια από το νερό, λόγω του λιωσίματος (της τήξης) των πάγων, μετά την εποχή των παγετώνων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν εκατοντάδες μικρότεροι και μεγαλύτεροι κόλποι, που τους ονομάζουμε φιορδ. Αυτός είναι και ο λόγος που η Νορβηγία διαθέτει την μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη.
(ΚΛΙΚ στην εικόνα:)
Ιβηρική χερσόνησος
Η Ιβηρική χερσόνησος περιλαμβάνει δύο κράτη: την Ισπανία και την Πορτογαλία. (Κάποιος θα μπορούσε να συμπεριλάβει και την Ανδόρρα, που βρίσκεται πάνω στα Πυρηναία, στα σύνορα μεταξύ Γαλλίας - Ισπανίας.)
(ΚΛΙΚ στην εικόνα:)
Ιταλική χερσόνησος
Η Ιταλική χερσόνησος, όπως φαίνεται και από το όνομά της, περιλαμβάνει μία μόνο χώρα: την Ιταλία, η οποία στην ουσία είναι μία οροσειρά που μπαίνει μέσα στην θάλασσα.
(Για την ακρίβεια, στην Ιταλική χερσόνησο ανήκουν άλλα δύο κράτη, τα οποία είναι ασήμαντα πληθυσμιακά και υπάρχουν για –καθαρά– ιστορικούς λόγους: Το Βατικανό [το μικρότερο κράτος στον κόσμο, μερικά οικοδομικά τετράγωνα και ένα πάρκο, που βρίσκεται στο κέντρο της Ρώμης] και ο Άγιος Μαρίνος.)
(Για την ακρίβεια, στην Ιταλική χερσόνησο ανήκουν άλλα δύο κράτη, τα οποία είναι ασήμαντα πληθυσμιακά και υπάρχουν για –καθαρά– ιστορικούς λόγους: Το Βατικανό [το μικρότερο κράτος στον κόσμο, μερικά οικοδομικά τετράγωνα και ένα πάρκο, που βρίσκεται στο κέντρο της Ρώμης] και ο Άγιος Μαρίνος.)
Βαλκανική χερσόνησος
Στην Βαλκανική χερσόνησο (την νοτιότερη χερσόνησο της Ευρώπης) περιλαμβάνονται η Ελλάδα, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Βόρεια Μακεδονία, η Σερβία, Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η Κροατία, η Σλοβενία και η Ρουμανία.
Η Βαλκανική χερσόνησος έχει το χαρακτηριστικό των χιλιάδων νησιών (η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων βρίσκεται στο νότιο μέρος της, δηλαδή στην Ελλάδα).
Η Βαλκανική χερσόνησος έχει το χαρακτηριστικό των χιλιάδων νησιών (η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων βρίσκεται στο νότιο μέρος της, δηλαδή στην Ελλάδα).
(ΚΛΙΚ στην εικόνα:)
ΤΑ ΝΗΣΙΑ της Ευρώπης
Όπως είπαμε, η Ευρώπη (χάρις στην Ελλάδα) διαθέτει χιλιάδες νησιά και βραχονησίδες. Ο βασικός λόγος για τον τόσο μεγάλο αριθμό νησιών είναι βέβαια η σεισμικότητα του εδάφους και τα θρύμματα της λιθοσφαιρικής πλάκας πάνω στην οποίαν βρίσκεται η χώρα μας (αφού εδώ βρίσκονται τα περισσότερα).
Τα μεγαλύτερα νησιά της Ευρώπης είναι:
Βρετανία (209,331 τ.χμ.)
Ισλανδία (103.000 τ.χμ.)
Ιρλανδία (84.421 τ.χμ.)
Σικελία (25.708 τ.χμ.)
Σαρδηνία (23.821 τ.χμ.)
Κύπρος (9.251 τ.χμ.)
Κορσική (8.680 τ.χμ.)
Κρήτη (8.336 τ.χμ.)
Τα μεγαλύτερα νησιά της Ευρώπης είναι:
Βρετανία (209,331 τ.χμ.)
Ισλανδία (103.000 τ.χμ.)
Ιρλανδία (84.421 τ.χμ.)
Σικελία (25.708 τ.χμ.)
Σαρδηνία (23.821 τ.χμ.)
Κύπρος (9.251 τ.χμ.)
Κορσική (8.680 τ.χμ.)
Κρήτη (8.336 τ.χμ.)
ΟΙ ΘΑΛΑΣΣΕΣ της Ευρώπης
Βόρεια η Ευρώπη βρέχεται από τον Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό (ή Αρκτικό), από την θάλασσα Μπάρεντς, την Νορβηγική θάλασσα, τον Βοθνικό κόλπο και την Βαλτική θάλασσα.
Βορειοδυτικά και Δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό, και από τις επί μέρους θάλασσες: την Βόρεια θάλασσα, την Ιρλανδική θάλασσα και τον Βισκαϊκό κόλπο.
Νότια βρέχεται από την Μεσόγειο θάλασσα.
Οι επί μέρους θάλασσες της Μεσογείου, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, είναι:
Η θάλασσα των Βαλεαρίδων ή Ιβηρική θάλασσα, ο κόλπος της Λυών, η Τυρρηνική θάλασσα, η Αδριατική θάλασσα, το Ιόνιο πέλαγος, το Αιγαίο και το Λιβυκό πέλαγος.
Νοτιοανατολικά βρέχεται από την Μαύρη θάλασσα (Εύξεινο Πόντο).
Βορειοδυτικά και Δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό, και από τις επί μέρους θάλασσες: την Βόρεια θάλασσα, την Ιρλανδική θάλασσα και τον Βισκαϊκό κόλπο.
Νότια βρέχεται από την Μεσόγειο θάλασσα.
Οι επί μέρους θάλασσες της Μεσογείου, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, είναι:
Η θάλασσα των Βαλεαρίδων ή Ιβηρική θάλασσα, ο κόλπος της Λυών, η Τυρρηνική θάλασσα, η Αδριατική θάλασσα, το Ιόνιο πέλαγος, το Αιγαίο και το Λιβυκό πέλαγος.
Νοτιοανατολικά βρέχεται από την Μαύρη θάλασσα (Εύξεινο Πόντο).