Ε΄ ΤΑΞΗ - ΦΥΣΙΚΗ - ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Φ.Ε.1: Η ενέργεια έχει πολλά πρόσωπα
Τα πρόσωπα της ενέργειας τα ονομάζουμε μορφές ενέργειας.
Χημική ενέργεια
Τα τρόφιμα, όταν τα τρώμε, δημιουργούν χημικές αντιδράσεις στο σώμα μας και μας βοηθούν να παραμένουμε ζωντανοί, να κινούμαστε, να μιλάμε, να κάνουμε δουλειές, κλπ. Μας δίνουν δηλαδή ενέργεια.
Με τον ίδιο τρόπο το πετρέλαιο, όταν καίγεται, βοηθάει τις μηχανές να κινηθούν. Δηλαδή τους δίνει ενέργεια.
Με τον ίδιο τρόπο το πετρέλαιο, όταν καίγεται, βοηθάει τις μηχανές να κινηθούν. Δηλαδή τους δίνει ενέργεια.
Αυτή η ενέργεια που βρίσκεται αποθηκευμένη στο πετρέλαιο, στα τρόφιμα, κλπ. και που απελευθερώνεται με την καύση του πετρελαίου ή με την "καύση" των τροφών, ονομάζεται χημική ενέργεια (επειδή και στις δύο περιπτώσεις η ενέργεια παράγεται με χημική αντίδραση.)
Ηλεκτρική ενέργεια
Είτε με φυσικό τρόπο, από τους κεραυνούς και τις αστραπές, είτε με τεχνητό τρόπο, από τα εργοστάσια που κατασκευάζουν οι άνθρωποι για να παράγουν ηλεκτρισμό, παντού γύρω μας υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα.
Η μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος, μέσα από τα καλώδια ή με την βοήθεια των κεραυνών και των αστραπών ονομάζεται ηλεκτρική ενέργεια.
Πυρηνική ενέργεια
Αν διασπάσουμε τα άτομα (να "σπάσουμε" δηλαδή τους πυρήνες) κάποιων ορυκτών, όπως το ουράνιο, παράγεται τρομακτική ποσότητα ενέργειας.
Αυτή η ενέργεια, που απελευθερώνεται από την σχάση (το "σπάσιμο") των πυρήνων, λέγεται πυρηνική ενέργεια.
Για να το πούμε με περισσότερες λεπτομέρειες ...Εάν "βομβαρδίσουμε" τους πυρήνες των ατόμων κάποιων συγκεκριμένων στοιχείων (που ονομάζονται ραδιενεργά) όπως το Ουράνιο 235, το Πλουτώνιο, κλπ. με νετρόνια, τότε οι πυρήνες των ατόμων αυτών διασπώνται ("σπάζουν"). Κατά την διάσπαση αυτή παράγεται τρομερή ποσότητα ενέργειας (ελεγχόμενη στην περίπτωση ενός πυρηνικού εργοστασίου, ανεξέλεγκτη στην περίπτωση της ατομικής βόμβας).
Η πυρηνική ενέργεια εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για τον άνθρωπο, αφού σε περίπτωση βομβαρδισμού με ατομική βόμβα ή ατυχήματος σε πυρηνικό εργοστάσιο, η ραδιενέργεια που εκλύεται (σκορπίζει) στην ατμόσφαιρα και την γη παραμένει για χιλιάδες χρόνια!...
Η πυρηνική ενέργεια εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για τον άνθρωπο, αφού σε περίπτωση βομβαρδισμού με ατομική βόμβα ή ατυχήματος σε πυρηνικό εργοστάσιο, η ραδιενέργεια που εκλύεται (σκορπίζει) στην ατμόσφαιρα και την γη παραμένει για χιλιάδες χρόνια!...
Θερμική ενέργεια (θερμότητα)
Θερμική ενέργεια (ή θερμότητα) ονομάζεται η ενέργεια που ρέει από ένα σώμα προς ένα άλλο, λόγω διαφοράς της θερμοκρασίας τους. Πιο απλά, όταν ακουμπήσουμε ένα κρύο σώμα σε ένα ζεστό, τότε λίγη από την θερμότητα του ζεστού σώματος θα μεταφερθεί στο κρύο σώμα.
Π.χ. α) Καθώς οι ακτίνες του ήλιου ακουμπούν επάνω μας, μεταφέρεται θερμότητα προς το σώμα μας και μας ζεσταίνουν.
β) Η φλόγα της φωτιάς ζεσταίνει τον αέρα ο οποίος με την σειρά του ζεσταίνει κι εμάς.
Η μετάβαση της θερμότητας γίνεται πάντα από το πιο ζεστό σώμα προς το πιο κρύο.
Π.χ. Όταν ακουμπάμε με το χέρι μας μια κρύα επιφάνεια, το νιώθουμε να κρυώνει, επειδή φεύγει θερμότητα από αυτόκαι πηγαίνει προς την κρύα επιφάνεια.
Κινητική ενέργεια
Κινητική ονομάζεται η ενέργεια που έχουν τα σώματα όταν κινούνται.
Οι φτερωτές από τις ανεμογεννήτριες, τα αυτοκίνητα και τα ποδήλατα που τρέχουν, ο βράχος που πέφτει, έχουν κινητική ενέργεια.
Δυναμική ενέργεια
Η τεντωμένη χορδή του τόξου, ο βράχος που είναι έτοιμος να πέσει, τα αγριεμένα κύματα, το λυγισμένο κοντάρι του αθλητή έχουν δυναμική ενέργεια.
Φωτεινή ενέργεια
Φωτεινή ενέργεια είναι η ενέργεια που έχει το φως (φυσικό ή τεχνητό).
Το κερί, η φωτιά, η λάμπα, ο ήλιος είναι πηγές φωτεινής ενέργειας.
Βλέπουμε δηλαδή...
...πως ανάλογα με την προέλευσή της και με τον τρόπο που την χρησιμοποιούμε, η ενέργεια παίρνει όλες τις παραπάνω μορφές: χημική, ηλεκτρική, πυρηνική, θερμική, κινητική, δυναμική ή φωτεινή.
Το μάθημα σε παρουσίαση:
Ασκησοπαίχνιδο
Αντιστοιχίστε κάθε εικόνα με την σωστή ονομασία της ενέργειας: