ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ Β΄: Το Φυσικό Περιβάλλον
Κεφ. 20: Η ζωή στην έρημο
Οι ερημικές περιοχές καταλαμβάνουν το 1/3 της επιφάνειας της Γης και βρίσκονται σε όλες τις ηπείρους.
Οι έρημοι χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: τις θερμές και τις ψυχρές. Οι πρώτες αποτελούνται συνήθως από άμμο και βραχώδη εδάφη, ενώ οι δεύτερες συνήθως καλύπτονται από πάγους ή τούνδρα.
Σύντομη μουσική περιήγηση στις ερήμους της Γης
Ας τις δούμε με την σειρά...
1. Έρημος της Ανταρκτικής
Η ψυχρή έρημος της Ανταρκτικής είναι η μεγαλύτερη ψυχρή έρημος του κόσμου:
13,8 εκατομμύρια περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα παγωμένης γης.
13,8 εκατομμύρια περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα παγωμένης γης.
Η Ανταρκτική ανεμοδέρνεται από ανέμους που φτάνουν τα 300 χμ/ώρα. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί είναι -89,2 βαθμοί (1983). Τα δορυφορικά δεδομένα έχουν καταγράψει και μια θερμοκρασία -93,2 βαθμών, αλλά η μέτρηση αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα.
2. Έρημος Σαχάρα
Η Σαχάρα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη έρημος της Γης και ανήκει στις θερμές ερήμους (9,5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα).
Χαρακτηρίζεται από μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας (από μερικούς βαθμούς κάτω από το μηδέν την νύχτα μέχρι 50 βαθμούς την ημέρα. Ο λόγος των μεταβολών αυτών είναι πως το ξηρό κλίμα και η διαρκής ξαστεριά δεν μπορεί να εμποδίσει τις καυτές ακτίνες του ήλιου την ημέρα, αλλά ούτε και να εμποδίσει την διαφυγή της θερμότητας την νύχτα.
Χαρακτηρίζεται από μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας (από μερικούς βαθμούς κάτω από το μηδέν την νύχτα μέχρι 50 βαθμούς την ημέρα. Ο λόγος των μεταβολών αυτών είναι πως το ξηρό κλίμα και η διαρκής ξαστεριά δεν μπορεί να εμποδίσει τις καυτές ακτίνες του ήλιου την ημέρα, αλλά ούτε και να εμποδίσει την διαφυγή της θερμότητας την νύχτα.
Τοπία από την έρημο Σαχάρα και και μουσική από τους Τουαρέγκ (τον λαό της ερήμου)
(youtu.be/dWQkC5WACrM)
Και ένας πιο σύγχρονος ήχος, από τους Tinariwen
(youtu.be/vACZA9dGvV4)
3. Αραβική έρημος
Έχει έκταση 2,3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Βρίσκεται στην Αραβική χερσόνησο.
Μουσική από την αραβική έρημο
(https://youtu.be/GnoG-MveIRI)
Πόσο καίει ο ήλιος στην έρημο;
Τόσο...
Τόσο...
(youtu.be/2Ib218ApbsI)
..που ούτε ούτε οι σαύρες δεν μπορούν να τον αντέξουν!
(Καλά, δεν μας ενδιαφέρει που είναι στημένο το βίντεο! Περίπου τόσο πρέπει να καίει ο ήλιος σε μια έρημο...
(Καλά, δεν μας ενδιαφέρει που είναι στημένο το βίντεο! Περίπου τόσο πρέπει να καίει ο ήλιος σε μια έρημο...
4. Έρημος Γκόμπι
Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη έρημος της Ασίας. Βρίσκεται μεταξύ Βόρειας Κίνας και Νότιας Μογγολίας.
Τοπία και μουσική από την έρημο Γκόμπι
(youtu.be/abKtXa-UCP8)
5. Έρημος Καλαχάρι
Έρημος της νότιας Αφρικής. Βρίσκεται μεταξύ Νοτιοαφρικανικής Δημοκρατίας, Μποτσουάνα και Ναμίμπια και έχει ελάχιστη βλάστηση.
Διασχίζοντας την έρημο Καλαχάρι, στην Μποτσουάνα
(youtu.be/ypYqn5KHPos)
Μουσική από την έρημο Καλαχάρι
(youtu.be/R9m2CeE7ycY)
6. Αυστραλιανή έρημος
Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Αυστραλίας και καταλαμβάνεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της από αμμολόφους.
(www.arttravel.gr)
Τοπία της αυστραλιανής ερήμου
(youtu.be/OrPQdEMjFVc)
Τα φορτηγά της αυστραλιανής ερήμου
Έχοντας να διασχίσουν απέραντες έρημες εκτάσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων, τα φορτηγά της Αυστραλίας έχουν "τροποποιηθεί" έτσι ώστε να μπορούν να σέρνουν όχι μία αλλά πέντε και έξι νταλίκες.
Δείτε χαρακτηριστικά φορτηγά στο 2.30, στο 5.10, στο 5.30 και στο 6.28 :
Δείτε χαρακτηριστικά φορτηγά στο 2.30, στο 5.10, στο 5.30 και στο 6.28 :
(youtu.be/GSMtSrWO1po)
7. Έρημος Ατακάμα
Βρίσκεται στην Βόρεια Χιλή. Είναι, κατ' ουσίαν, μια άνυδρη πεδιάδα. Σε έκταση είναι λίγο μεγαλύτερη από την Ελλάδα.
Έχει τα πρωτεία του πιο ξηρού κλίματος στην Γη. Όταν είχε βρέξει το 1971, το είχε κάνει μετά από 400 χρόνια χωρίς βροχή. Χρησιμοποιείται από την NASA για δοκιμές του εξοπλισμού που στέλνουν στον Άρη.
Τοπία της ερήμου Ατακάμα
(youtu.be/CDnvqZyx0Wc)
8. Έρημος Μοχάβε
Βρίσκεται στις Δυτικές Η.Π.Α. Είναι πετρώδης περιοχή, με ελάχιστες γόνιμες περιοχές και ακραίες κλιματολογικές συνθήκες.
Στην έρημο Μοχάβε βρίσκεται και η "Κοιλάδα του θανάτου", το δεύτερο πιο ζεστό και ξηρό μέρος της Γης, μετά την έρημο Ακατάμα στην Χιλή.
Μια βόλτα με μηχανή στην έρημο Μοχάβε
(youtu.be/7X9ZQCpewlI)
Και επειδή οι έρημοι δεν είναι μόνο με άμμο, με χώμα και με βράχια:
9. Έρημος Σαλάρ ντε Ουγιούνι
Η μεγαλύτερη έρημος αλατιού στον κόσμο. Βρίσκεται στις Άνδεις, στην Βολιβία.
(youtu.be/LTgxmgLgkrg)
Οι έρημοι της Γης
Δείτε τις μεγαλύτερες ερήμους της Γης, συγκεντρωμένες σε έναν χάρτη, και διαβάστε κάποιες πληροφορίες για την κάθε μία.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Ζώα που ζουν στην έρημο
Δείτε κάποια από τα ζώα που ζουν στις ερήμους της Γης. (Για να καταλαβαίνετε το μέγεθος κάθε ζώου, σε κάθε εικόνα υπάρχει και ένας άνθρωπος δίπλα από την εικόνα του ζώου [ή ένα ανθρώπινο πόδι, αν το ζώο είναι πολύ μικρό].)
Οι οάσεις
Κάπου στην έρημο μερικές φορές, κρυμμένο ή όχι, υπάρχει λίγο νερό: λίμνη ή ποτάμι. Γύρω από το πολύτιμο αυτό στοιχείο συγκεντρώνονται άνθρωποι και κτίζουν χωριά ή πόλεις