Ε΄ ΤΑΞΗ - ΦΥΣΙΚΗ - ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
Φ.Ε. 6: Θερμαίνοντας και Ψύχοντας τα στερεά
Το μάθημα σε παρουσίαση
Το κέρμα που μεγαλώνει (πείραμα)
(Το πείραμα του μαθήματος)
Τα καρφιά είναι με τέτοιον τρόπο τοποθετημένα, έτσι ώστε το κέρμα ίσα που θα περνάει ανάμεσα. Όταν ζεσταθεί, θα έχει διασταλεί και δεν θα χωρά να περάσει ανάμεσα από τα καρφιά.
(youtu.be/VkQ3x9qiGx8)
Το αλουμινόχαρτο - λάστιχο (πείραμα)
Ζεσταίνουμε όλο το μήκος του αλουμινόχαρτου, κουνώντας πέρα δώθε το γκαζάκι (όσο πιο μακρύ το φτιάξουμε, τόσο πιο έντονα θα δούμε την διαστολή). Βλέπουμε το αλουμινόχαρτο να κάνει καμπύλη. Όταν απομακρύνουμε το γκαζάκι, το αλουμινόχαρτο κρυώνει και συστέλλεται ξανά. Όσο βάζουμε και βγάζουμε το γκαζάκι, τόσο θα βλέπουμε το αλουμινόχαρτο να διαστέλλεται και να συστέλλεται.
(youtu.be/cSmHa_wwPvc)
Η μπάλα που φουσκώνει (πείραμα)
Όσο η μπάλα (η σφαίρα) είναι κρύα, χωρά να περάσει μέσα από το δαχτυλίδι (τον δακτύλιο). Όταν ζεσταθεί (θερμανθεί), λόγω της διαστολής που θα έχει πάθει δεν θα χωρά να περάσει. Θα μπορέσει να περάσει μόνον όταν κρυώσει (ψυχθεί) .
(youtu.be/ne8oPFTM_AU)
Η διαστολή και η συστολή στα τρένα
Γιατί στράβωσαν οι γραμμές του τρένου;
Μήπως επειδή οι τεχνίτες που τις τοποθέτησαν δεν άφησαν κενά ανάμεσά τους (εικόνα πιο κάτω), οπότε όταν ζεστάθηκαν το καλοκαίρι, τα σίδερα έπαθαν διαστολή ("διεστάλησαν", στο πιο επίσημο...) και μάκρυναν λίγο, οπότε το ένα πίεζε το άλλο, με αποτέλεσμα αυτό που βλέπουμε από πάνω;
Τα κενά ανάμεσα στις ράγες
Σήμερα φροντίζουν να κλείνουν τις ράγες με ένα ειδικό ελαστικό υλικό (δύο φωτογραφίες κάτω), το οποίο αφ' ενός επιτρέπει τις διαστολές - συστολές των μεταλλικών ραγών, αφ' ετέρου βοηθά στο να κινείται το τρένο πιο αθόρυβα πάνω στις ράγες.
