ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΦΥΣΙΚΗ - ΜΗΧΑΝΙΚΗ
Φ.Ε.13 : Δράση - Αντίδραση
(Δεν υπάρχει στο βιβλίο. Το προσθέσαμε, εμείς επειδή είναι ενδιαφέρον και έχει όμορφα πειράματα.)
Φ.Ε.13- Φυλλάδιο διδασκαλίας
ΚΛΙΚ στην εικόνα
Το 1ο πείραμα του φυλλαδίου:
Η βάρκα της θερμότητας
Θυμόμαστε την "βάρκα της θερμότητας", στην ενότητα της Θερμότητας Ε΄;
Φυσικά την θυμόμαστε!
Φυσικά την θυμόμαστε!
Η εικόνα είναι από ΕΔΩ! (Εμείς δεν βγάλαμε φωτο την δική μας...)
Έχει σχέση και με την Μηχανική; Μα... φυσικά! Είναι λόγω του τρόπου κίνησής της: Ο ζεστός αέρας κατευθύνεται προς τα πίσω και η βάρκα μετακινείται προς τα μπρος.
Μία μυστήρια δύναμη, δηλαδή, αντίθετη με την κατεύθυνση του αέρα, σπρώχνει την βάρκα μπροστά!
Πού αλλού μπλέκεται αυτή η μυστήρια δύναμη;
Ας δούμε και άλλα παραδείγματα...
Βαρκάδα
Κατά πάσα πιθανότητα, μπορείτε να σκεφτείτε τι θα γίνει, αν προσπαθήσετε να βγείτε από μία βάρκα, που δεν είναι δεμένη, στην στεριά.
Ακριβώς! Αυτό που γίνεται στην διπλανή εικόνα: Θα πρέπει να είστε πολύ γρήγοροι, για να μην πέσετε στην θάλασσα.
Η εξήγηση είναι εύκολη: Αφού δεν είναι δεμένη η βάρκα ώστε το σκοινί να κρατήσει "κόντρα", η βάρκα θα πάει προς τα πίσω.
Δηλαδή, την ώρα που πηδάμε από την βάρκα αντιλαμβανόμαστε πως υπάρχει μία δύναμη η οποία, την ώρα που εμείς σπρώχνουμε το σώμα μας προς τα μπρος, αυτή σπρώχνει την βάρκα προς τα πίσω.
Ακριβώς! Αυτό που γίνεται στην διπλανή εικόνα: Θα πρέπει να είστε πολύ γρήγοροι, για να μην πέσετε στην θάλασσα.
Η εξήγηση είναι εύκολη: Αφού δεν είναι δεμένη η βάρκα ώστε το σκοινί να κρατήσει "κόντρα", η βάρκα θα πάει προς τα πίσω.
Δηλαδή, την ώρα που πηδάμε από την βάρκα αντιλαμβανόμαστε πως υπάρχει μία δύναμη η οποία, την ώρα που εμείς σπρώχνουμε το σώμα μας προς τα μπρος, αυτή σπρώχνει την βάρκα προς τα πίσω.
Ποδηλασία
Ο ποδηλάτης, με την βοήθεια των πεντάλ, σπρώχνει τις ρόδες, άρα και το ποδήλατο, προς τα πίσω (δράση). Μια άλλη, αντίθετη δύναμη (αντίδραση), σπρώχνει με την σειρά της το ποδήλατο μπροστά και ο ποδηλάτης μετακινείται.
Κωπηλασία
Οι κωπηλάτες, με την βοήθεια των κουπιών, ασκούν μία δύναμη στο νερό και το σπρώχνουν προς τα πίσω (δράση). Το γεγονός πως η βάρκα πάει προς τα μπρος, σημαίνει ότι το νερό σπρώχνει με μία αντίθετη δύναμη τα κουπιά (αντίδραση), άρα και την βάρκα.
Κολύμβηση
Καθώς η κολυμβήτρια σπρώχνει με τα χέρια και τα πόδια της το νερό προς τα πίσω (δράση), ταυτόχρονα το νερό σπρώχνει με μία αντίθετη δύναμη (αντίδραση) την κολυμβήτρια προς τα μπρος.
Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως...
...για κάθε δύναμη που ένα σώμα ασκεί σε κάποιο άλλο,
υπάρχει ταυτόχρονα μία άλλη δύναμη,
αντίθετη με την πρώτη και ίσου μέτρου (ίσου μεγέθους).
Για κάθε δύναμη δηλαδή που δρα, την ίδια στιγμή δημιουργείται και κάποια άλλη, ίση και αντίθετη με την πρώτη, που αντιδρά.
Οι δυνάμεις, επομένως, δρουν πάντοτε κατά ζεύγη (δυο-δυο, επί το λαϊκότερον...).
Το φαινόμενο αυτό το ονομάζουμε: Δράση-Αντίδραση.
Μερικές εφαρμογές της δράσης - αντίδρασης...
Ναυσιπλοΐα
Η προπέλα του πλοίου (με τους έλικες, που είναι κατασκευασμένοι με κλίση) σπρώχνει το νερό προς τα πίσω (δράση). Το νερό σπρώχνει με αντίθετη δύναμη την προπέλα (αντίδραση), άρα και το πλοίο, και έτσι το πλοίο πλέει προς τα μπρος.
Αεροπλοΐα
Τα καύσιμα του πυραύλου βγαίνουν με τρομερή δύναμη προς τα πίσω (δράση). Η αντίθετη δύναμη (αντίδραση) που δημιουργείται ταυτόχρονα σπρώχνει τον πύραυλο μπροστά.
Στο αεροπλάνο που πετά, οι τουρμπίνες που έχει στα φτερά του ρουφούν αέρα, τον οποίον σπρώχνουν προς τα πίσω με τρομερή πίεση (δράση). Ο αέρας που βγαίνει με την σειρά του σπρώχνει αντίθετα το αεροπλάνο (αντίδραση) και το κάνει να φεύγει προς τα μπρος.
Στο αεροπλάνο που πετά, οι τουρμπίνες που έχει στα φτερά του ρουφούν αέρα, τον οποίον σπρώχνουν προς τα πίσω με τρομερή πίεση (δράση). Ο αέρας που βγαίνει με την σειρά του σπρώχνει αντίθετα το αεροπλάνο (αντίδραση) και το κάνει να φεύγει προς τα μπρος.
Οι δικοί μας πύραυλοι
Ο πρώτος πύραυλος μάς βγήκε νωχελικός και αργός.
(youtu.be/auHHjf37E94)
Βελτιώσαμε τα σχέδια και ο δεύτερος πύραυλος μάς βγήκε όπως τον θέλαμε: γρήγορος και αεράτος!
(youtu.be/4SfHclqW9J0)
(Όσες εικόνες δεν συνοδεύονται από link, είναι από το physiclessons.blogspot.gr.)