ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΦΥΣΙΚΗ - ΕΝΕΡΓΕΙΑ
​
Φ.Ε. 12: Ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας
​

Τις πηγές ενέργειας, ανάλογα με το αν κινδυνεύουν να εξαντληθούν ή είναι απεριόριστες, τις κατατάσσουμε σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες.

​Συμβατικές (μη ανανεώσιμες) πηγές ενέργειας

​Γαιάνθρακες (κάρβουνο)

​Είναι η πρώτη καύσιμη ύλη που άρχισαν να χρησιμοποιούν οι άνθρωποι, από τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε και εφευρέθηκαν οι ατμομηχανές. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στα ατμοηλεκτρικά εργοστάσια, αλλά και για θέρμανση σε ορισμένα -κυρίως αγροτικά- σπίτια.

Πλεονεκτήματα
Είναι το πιο φτηνό καύσιμο, το πιο απλό στην καύση του και φτάνει για μερικές εκατοντάδες χρόνια ακόμα.

Μειονεκτήματα
​Ρυπαίνει το περιβάλλον στον χώρο που εξορύσσεται.
Παράγει πολλά καυσαέρια, συμβάλλοντας πολύ στην αύξηση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Κάποτε -έστω και σε αρκετά χρόνια- θα τελειώσει.

​Πετρέλαιο

Είναι το πιο διαδεδομένο καύσιμο στην Γη, από την εποχή που εφευρέθηκαν οι μηχανές εσωτερικής καύσης. 
Χρησιμοποιείται παντού: ως κινητήριο καύσιμο σε οποιουδήποτε τύπου οχήματα (σε στεριά, θάλασσα και αέρα), ως καύσιμο σε εργοστάσια, για θέρμανση, για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, κλπ.

Πλεονεκτήματα
​Έχουμε συνδέσει τις δραστηριότητές μας τόσο πολύ με το πετρέλαιο, που πια μας είναι πολύ οικεία -άρα και εύκολη- η χρησιμοποίησή του.

Μειονεκτήματα
Ρυπαίνει το περιβάλλον στον χώρο που εξορύσσεται.
Ρυπαίνει πολύ άσχημα την θάλασσα σε περίπτωση ατυχήματος στα τάνκερ μεταφοράς (και γίνονται αρκετά συχνά τέτοια ατυχήματα...).
Η καύση του παράγει πολλά καυσαέρια, συμβάλλοντας έντονα στην αύξηση του φαινομένου του  θερμοκηπίου.
Είναι υπεύθυνο για πολλές περιβαλλοντικές καταστροφές στην Γη.
​Τα αποθέματά του φτάνουν -τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής γνωστά κοιτάσματα- για μερικές δεκάδες χρόνια μόνο.

​Φυσικό αέριο

Είναι σχετικά σύγχρονο καύσιμο. Εξαπλώνεται στον κόσμο με γρήγορους ρυθμούς, ως πιο "οικολογικό". Ως καύσιμο, χρησιμοποιείται για κίνηση, για θέρμανση, για οικιακή χρήση, κλπ.

Πλεονεκτήματα
​Είναι πιο φτηνό από το πετρέλαιο. Παράγει αρκετά λιγότερα καυσαέρια, γι' αυτό και θεωρείται πιο "οικολογικό" καύσιμο.

Μειονεκτήματα
Έστω και σε μικρότερο βαθμό, πάλι ρυπαίνει το περιβάλλον με την καύση του.
Δεν είναι ανεξάντλητο: σε αρκετά χρόνια θα τελειώσει.
Επειδή είναι πολύ εύφλεκτο, πάντα υπάρχει ο κίνδυνος έκρηξης, με ό,τι συνεπάγεται αυτό (αν και οι σύγχρονες εγκαταστάσεις είναι αρκετά ασφαλέστερες από τις παλιές).

​Πυρηνική ενέργεια

Τα πυρηνικά καύσιμα έχουν πρόσφατα μπει στην ζωή μας (μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και ανακαλύφθηκε η πυρηνική ενέργεια). Χρησιμοποιούνται βασικά σε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (τα πυρηνικά εργοστάσια), αλλά και ως  καύσιμη ύλη σε κινητήρες πυρηνικών υποβρυχίων ή γενικά στρατιωτικών πλοίων, καθώς και ως προωθητική δύναμη σε διαστημόπλοια και πυραύλους.

Πλεονεκτήματα
Η πυρηνική ενέργεια είναι καθαρή μορφή ενέργειας: αν δεν πάει τίποτα στραβά στην διαδικασία παραγωγής και εκμετάλλευσής της (λίγο δύσκολο αυτό, αν κρίνουμε από τα διάφορα μέχρι στιγμής πυρηνικά ατυχήματα...), δεν αφήνει καυσαέρια και δεν ρυπαίνει καθόλου το περιβάλλον. Επίσης τα αποθέματα της ραδιενεργής πρώτης ύλης φτάνουν για πάρα πολλά χρόνια.

Μειονεκτήματα
Τα δύο και μοναδικά μειονεκτήματα που έχει είναι τόσο τρομερά, που αρκούν για να απορρίψουμε αμέσως αυτή την μορφή ενέργειας:
1. Η ραδιενέργεια που εκλύεται από τα πυρηνικά καύσιμα χάνει την ενέργειά της σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια. Για εμάς τους ανθρώπους, πρακτικά, βαστάει για πάντα...
Έτσι, όταν γίνεται κάποιο ατύχημα (έχουν ήδη γίνει κάμποσα, με πιο πρόσφατο αυτό της Φουκουσίμα το 2011) και απελευθερώνεται ραδιενέργεια στην ατμόσφαιρα, οι συνέπειες για τους ανθρώπους και το περιβάλλον είναι ανυπολόγιστες. Ολόκληρες εκτάσεις δηλητηριάζονται και γίνονται ακατοίκητες και η ραδιενέργεια που εκλύεται "ταξιδεύει" με την βοήθεια του ανέμου σε ολόκληρη την Γη, μολύνοντας εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στο πέρασμά της...
Αυτός ο κίνδυνος είναι κάτι που δεν θα μπορέσουμε ποτέ να αποκλείσουμε, αφού τα λάθη είναι σύμφυτα στον άνθρωπο (είναι μέσα στην φύση του) ...
2. Όμως, και κανένα ατύχημα να μην γίνει ποτέ, ακόμη και τα απόβλητα της καύσης των ραδιενεργών υλικών είναι επίσης ραδιενεργά και πρέπει να κατασκευάζουμε μέρη για να τα θάβουμε με ασφάλεια.
Μάλιστα, επειδή και των αποβλήτων η ραδιενέργεια βαστάει για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια, είναι τεράστιος βραχνάς να κατασκευάζουμε τόσο ασφαλείς κάδους για να τα ρίχνουμε μέσα χωρίς κίνδυνο διαφυγής στην ατμόσφαιρα ή το έδαφος.
Αυτό που κάνουμε, δηλαδή, είναι να κληρονομούμε επικίνδυνα σκουπίδια στις επόμενες γενεές, μέχρι και το πολύ μακρινό μέλλον...

---

​


Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

​Ήλιος

Στην Ελλάδα, παρ' όλο που είναι μια χώρα ηλιόλουστη τις περισσότερες ημέρες του χρόνου, έχουμε ασχοληθεί ελάχιστα με την ηλιακή ενέργεια, αν εξαιρέσουμε τους ηλιακούς θερμοσίφωνες που υπάρχουν σε πάρα πολλά σπίτια. Η ενέργεια του ήλιου μπορεί να λύσει το ενεργειακό μας πρόβλημα για πάντα, αν κατορθώσουμε να την ελέγξουμε αποδοτικά. Μέχρι στιγμής χρησιμοποιείται, δυστυχώς, ελάχιστα.

Πλεονεκτήματα
Υπάρχει σε υπερβολικά μεγάλη ποσότητα και είναι ανεξάντλητη. (Για την ακρίβεια θα εξαντληθεί σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, όταν σβήσει ο ήλιος, αλλά είναι πολύ μακρινό το γεγονός για να μας ανησυχήσει...). Δεν ρυπαίνει ούτε κατ' ελάχιστον το περιβάλλον και είναι η πιο οικολογική ενέργεια.

Μειονεκτήματα
Δεν είναι σε όλες τις χώρες διαθέσιμη όλο τον χρόνο (στον Βορρά οι άνθρωποι κάνουν πολύ καιρό κάποιες φορές για να δούνε λίγο ήλιο...).
Για διάφορους λόγους -πολιτικούς και οικονομικούς, ο σχολιασμός των οποίων, όμως, ξεφεύγει από τους σκοπούς της διδασκαλίας της Φυσικής...-  δεν έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην ανάπτυξη της ηλιακής τεχνολογίας (όπως και των άλλων εναλλακτικών μορφών ενέργειας, βέβαια). Έτσι, παρ' όλο που έχουν εφευρεθεί διάφορες κατασκευές που χρησιμοποιούν ηλιακή ενέργεια, μέχρι στιγμής είναι αρκετά ακριβή στην χρήση της, και με μικρή απόδοση.

​Άνεμος

Όσο υπάρχει ήλιος (δηλαδή πάντα) θα υπάρχει και άνεμος, αφού αυτός δημιουργείται από τις μεταβολές της πίεσης και της θερμοκρασίας από περιοχή σε περιοχή. Παρ' όλα αυτά και η αιολική ενέργεια χρησιμοποιείται σε ελάχιστο ποσοστό για την παραγωγή ενέργειας.

Πλεονεκτήματα
Είναι ανεξάντλητη και δεν προξενεί καμία ρύπανση, εκτός ίσως από "οπτική" ρύπανση (για κάποιους που ενοχλούνται βλέποντας τις ανεμογεννήτριες στις κορυφές ενός βουνού).

Μειονεκτήματα
​Απαιτείται αρκετά δαπανηρός (μέχρι στιγμής) εξοπλισμός για την αξιοποίησή της και δεν είναι πάντα διαθέσιμη, παρά μόνον για όσο διάστημα φυσά άνεμος.

​Νερό

Με κάλυψη του πλανήτη με ένα ποσοστό 70% περίπου, και με δεδομένο πως κάνει κύκλους (εξάτμιση, δημιουργία νεφών, βροχή, εξάτμιση, κλπ.), το νερό πρακτικά είναι μία ανεξάντλητη πηγή ενέργειας. Χρησιμοποιείται λίγο περισσότερο από τον ήλιο ή τον άνεμο, αλλά πάλι η συμμετοχή του στην παραγωγή ενέργειας είναι πάρα πολύ μικρή.

Πλεονεκτήματα
Δεν τελειώνει ποτέ και δεν προξενεί την παραμικρή ρύπανση.

Μειονεκτήματα
Δεν είναι διαθέσιμο σε οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου. Επίσης, όταν κατασκευάζονται μεγάλα φράγματα, αλλοιώνεται για κάποιο διάστημα το φυσικό περιβάλλον και, το κυριότερο, αρκετοί άνθρωποι χάνουν τα σπίτια ή τις περιουσίες τους, αν αυτά βρεθούν στην θέση που θα καλυφθεί από νερό.

​Γεωθερμία

Είναι η θερμική ενέργεια που παίρνουμε κατ' ευθείαν από το έδαφος (από την γη). Χρησιμοποιείται σε αρκετές χώρες, αλλά σε πολύ μικρό βαθμό.

Πλεονεκτήματα
Είναι ανεξάντλητη και δεν προξενεί καμία ρύπανση.

Μειονεκτήματα
Δεν έχουν όλες οι περιοχές του κόσμου την δυνατότητα να αξιοποιήσουν εύκολα αυτή την πηγή ενέργειας. Παραμένει, ταυτόχρονα, μία ακριβή λύση για την παραγωγή ενέργειας.

​Βιομάζα

Βιομάζα εννοούμε τα υπολείμματα φύλλων, ξύλων, οικιακών απορριμάτων, κλπ. Τα τελευταία χρόνια αρχίζει να χρησιμοποιείται με μεγαλύτερη συχνότητα, αν και η συμμετοχή της στην παραγωγή ενέργειας είναι ακόμη ελάχιστη.

Πλεονεκτήματα
Είναι πρακτικά ανεξάντλητη.

Μειονεκτήματα
​Κατά την καύση της παράγει και αυτή καυσαέρια.