ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ - ΕΝΟΤΗΤΑ Δ΄
ΟΙ ΗΠΕΙΡΟΙ: ΕΥΡΩΠΗ
Κεφ. 4: Το κλίμα και η βλάστηση της Ευρώπης
Το κλίμα
Η Ευρώπη βρίσκεται στην βόρεια εύκρατη ζώνη, επομένως σε γενικές γραμμές έχει κλίμα εύκρατο, με εξαίρεση βέβαια τις πολικές περιοχές στις οποίες είναι πολικό.
Το κλίμα, βέβαια, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το γεωγραφικό πλάτος, την απόσταση από την θάλασσα, το υψόμετρο και τις ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες.
Έτσι, μπορούμε να χωρίσουμε την Ευρώπη σε πέντε (συν μία) επί μέρους κλιματικές περιοχές (σύμφωνα με τον παρακάτω χάρτη):
• Ζώνη μεσογειακού κλίματος
Περιλαμβάνει τις περιοχές της νότιας Ευρώπης, οι οποίες επηρεάζονται από την Μεσόγειο θάλασσα και την έρημο Σαχάρα.
Οι περιοχές αυτές έχουν χειμώνες ήπιους και όχι ιδιαίτερα βροχερούς και καλοκαίρια θερμά και ξηρά.
• Ζώνη του Ωκεάνιου κλίματος
Σ' αυτήν την ζώνη βρίσκονται οι περιοχές της δυτικής Ευρώπης που βρέχονται από τον Ατλαντικό ωκεανό και επηρεάζονται από αυτόν. Έτσι, αυτή η ζώνη χαρακτηρίζεται από πολλές βροχές, σχετικά ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.
• Ζώνη μεταβατικού κλίματος
Αποτελείται από τις περιοχές που βρίσκονται κυρίως στο κέντρο της Ευρώπης, οι οποίες δεν επηρεάζονται ούτε από το ψύχος του Βόρειου Πόλου, ούτε από την υγρασία του Ατλαντικού, ούτε από την ζέστη της Σαχάρας, ούτε από τους ψυχρούς και ξηρούς ανέμους της Ασίας. Γι΄αυτόν τον λόχο οι περιοχές αυτές έχουν σχετικά ψυχρούς χειμώνες, χωρίς πάρα πολλές βροχές, και δροσερά καλοκαίρια.
• Ζώνη ηπειρωτικού κλίματος
Την αποτελούν οι περιοχές της Β.Α. Ευρώπης, οι οποίες επηρεάζονται από τους ψυχρούς ανέμους της Ασίας, οι οποίοι τον χειμώνα είναι πολύ ψυχροί και ξηροί και το καλοκαίρι σχετικά θερμοί και περισσότερο υγροί. Γι' αυτό και οι περιοχές αυτές έχουν αρκετά ψυχρούς χειμώνες, με πολλά χιόνια, και δροσερά καλοκαίρια
• Ζώνη πολικού κλίματος
Βρίσκεται στο ανώτατο τμήμα της βόρειας Ευρώπης. Οι περιοχές που βρίσκονται στην ζώνη αυτή βρέχονται από τον Βόρειο Παγωμένο ωκεανό, επηρεάζονται άμεσα από τον Βόρειο Πόλο, συνεπώς είναι παγωμένες τον περισσότερο χρόνο.
Εκτός από τις παραπάνω ζώνες, υπάρχει και μία ακόμη, η οποία διατρέχει οριζόντια όλη την Ευρώπη, από ένα υψόμετρο και πάνω. Είναι η:
• Ζώνη ορεινού κλίματος (κλίματος ύψους)
Σ' αυτήν ανήκουν οι ορεινές περιοχές της Ευρώπης. Το ορεινό κλίμα διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, αλλά σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται από ψυχρούς χειμώνες με αρκετά χιόνια, και δροσερά καλοκαίρια.
Το κλίμα, βέβαια, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το γεωγραφικό πλάτος, την απόσταση από την θάλασσα, το υψόμετρο και τις ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες.
Έτσι, μπορούμε να χωρίσουμε την Ευρώπη σε πέντε (συν μία) επί μέρους κλιματικές περιοχές (σύμφωνα με τον παρακάτω χάρτη):
• Ζώνη μεσογειακού κλίματος
Περιλαμβάνει τις περιοχές της νότιας Ευρώπης, οι οποίες επηρεάζονται από την Μεσόγειο θάλασσα και την έρημο Σαχάρα.
Οι περιοχές αυτές έχουν χειμώνες ήπιους και όχι ιδιαίτερα βροχερούς και καλοκαίρια θερμά και ξηρά.
• Ζώνη του Ωκεάνιου κλίματος
Σ' αυτήν την ζώνη βρίσκονται οι περιοχές της δυτικής Ευρώπης που βρέχονται από τον Ατλαντικό ωκεανό και επηρεάζονται από αυτόν. Έτσι, αυτή η ζώνη χαρακτηρίζεται από πολλές βροχές, σχετικά ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.
• Ζώνη μεταβατικού κλίματος
Αποτελείται από τις περιοχές που βρίσκονται κυρίως στο κέντρο της Ευρώπης, οι οποίες δεν επηρεάζονται ούτε από το ψύχος του Βόρειου Πόλου, ούτε από την υγρασία του Ατλαντικού, ούτε από την ζέστη της Σαχάρας, ούτε από τους ψυχρούς και ξηρούς ανέμους της Ασίας. Γι΄αυτόν τον λόχο οι περιοχές αυτές έχουν σχετικά ψυχρούς χειμώνες, χωρίς πάρα πολλές βροχές, και δροσερά καλοκαίρια.
• Ζώνη ηπειρωτικού κλίματος
Την αποτελούν οι περιοχές της Β.Α. Ευρώπης, οι οποίες επηρεάζονται από τους ψυχρούς ανέμους της Ασίας, οι οποίοι τον χειμώνα είναι πολύ ψυχροί και ξηροί και το καλοκαίρι σχετικά θερμοί και περισσότερο υγροί. Γι' αυτό και οι περιοχές αυτές έχουν αρκετά ψυχρούς χειμώνες, με πολλά χιόνια, και δροσερά καλοκαίρια
• Ζώνη πολικού κλίματος
Βρίσκεται στο ανώτατο τμήμα της βόρειας Ευρώπης. Οι περιοχές που βρίσκονται στην ζώνη αυτή βρέχονται από τον Βόρειο Παγωμένο ωκεανό, επηρεάζονται άμεσα από τον Βόρειο Πόλο, συνεπώς είναι παγωμένες τον περισσότερο χρόνο.
Εκτός από τις παραπάνω ζώνες, υπάρχει και μία ακόμη, η οποία διατρέχει οριζόντια όλη την Ευρώπη, από ένα υψόμετρο και πάνω. Είναι η:
• Ζώνη ορεινού κλίματος (κλίματος ύψους)
Σ' αυτήν ανήκουν οι ορεινές περιοχές της Ευρώπης. Το ορεινό κλίμα διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, αλλά σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται από ψυχρούς χειμώνες με αρκετά χιόνια, και δροσερά καλοκαίρια.
Η βλάστηση
Επειδή έχει πλούσιο ανάγλυφο, η Ευρώπη παρουσιάζει κλίματα πολλών και διαφορετικών ειδών.
Είναι η ελάχιστη και πολύ αραιή βλάστηση που υπάρχει στις ερήμους: μικρά χορτάρια, κάκτοι και, γενικά, μικρά φυτά που είναι ανθεκτικά στην ξηρασία και την ζέστη ή το κρύο – ανάλογα με το πού βρίσκεται η έρημος.
Η μεσογειακή βλάστηση είναι η γνωστή μας από την Ελλάδα βλάστηση, η οποία αναπτύσσεται σε περιοχές με μεσογειακό κλίμα.
Κλασικά είδη της μεσογειακής βλάστησης είναι οι σχίνοι (τα σχίνα), τα πουρνάρια, τα φρύγανα, κλπ.
Κλασικά είδη της μεσογειακής βλάστησης είναι οι σχίνοι (τα σχίνα), τα πουρνάρια, τα φρύγανα, κλπ.
Περιλαμβάνει δέντρα όπως οξυές, καστανιές, βελανιδιές, κλπ. Η βλάστηση αυτή κυριαρχούσε στην κεντρική Ευρώπη κατά το παρελθόν, όταν αυτή ήταν λιγότερο πυκνοκατοικημένη.
Τα δάση κωνοφόρων αναπτύσσονται σε περιοχές με ψυχρούς χειμώνες και δροσερά και υγρά καλοκαίρια. Η βλάστηση που υπάρχει εκεί αποτελείται κυρίως από ορεινά πεύκα, ερυθρελάτες, έλατα και σημύδες.
Είναι λιβάδια με ψηλό χορτάρι και θάμνους, που αναπτύσσονται σε περιοχές με ψυχρό και ξηρό κλίμα.
Υπάρχει στην αρκτική ζώνη και κοντά σ' αυτήν. Το έδαφος είναι παγωμένο μεγάλες περιόδους του χρόνου, συνεπώς η μόνη βλάστηση που προλαβαίνει να φυτρώσει είναι βρύα, λειχήνες, μικροί θάμνοι, και λίγα ποώδη φυτά και λουλούδια.
Είναι η βλάστηση που επικρατεί στις περιοχές γύρω από τον Βόρειο Πόλο: ελάχιστα βρύα και λειχήνες.
Η επίδραση του ανθρώπου στην βλάστηση της Ευρώπης
Η Ευρώπη είναι η ήπειρος της οποίας το φυσικό περιβάλλον έχει αλλοιωθεί σε μεγάλο βαθμό, λόγω των συνεχών επεμβάσεων των ανθρώπων.
Μεγάλες εκτάσεις γης έχουν αποψιλωθεί, προκειμένου να κτιστούν πόλεις και να κατασκευαστούν αυτοκινητόδρομοι και διάφορα έργα.
Οι άνθρωποι παντού στον κόσμο, και στην Ευρώπη ιδιαίτερα - που είναι πυκνοκατοικημένη, επενέβαιναν και επεμβαίνουν στην φύση αδιαφορώντας για τις συνέπειες που έχουν οι επεμβάσεις τους σε όλα τα άλλα πλάσματα του ζωικού βασιλείου.
Οι εκτάσεις γης που έχουν μείνει για καλλιέργεια "υποφέρουν" από την υπερεκμετάλλευση: οι μονοκαλλιέργειες που προωθούν οι άνθρωποι, δίνουν μεν περισσότερα κέρδη, από την άλλη όμως κινδυνεύουν περισσότερο από εκείνες της παραδοσιακής γεωργίας, αφού εάν πέσει μία ασθένεια σε μία καλλιέργεια, πλήττει και όλες τις υπόλοιπες ίδιες καλλιέργειες της περιοχής. Το αποτέλεσμα είναι πως όλα τα προϊόντα που παράγει η γη και καταναλώνουμε εμείς είναι γεμάτα με φυτοφάρμακα για να είναι ανθεκτικά στα μικρόβια, με συνέπεια να επιβαρύνουμε την υγεία μας καταναλώνοντάς τα.
Μεγάλες εκτάσεις γης έχουν αποψιλωθεί, προκειμένου να κτιστούν πόλεις και να κατασκευαστούν αυτοκινητόδρομοι και διάφορα έργα.
Οι άνθρωποι παντού στον κόσμο, και στην Ευρώπη ιδιαίτερα - που είναι πυκνοκατοικημένη, επενέβαιναν και επεμβαίνουν στην φύση αδιαφορώντας για τις συνέπειες που έχουν οι επεμβάσεις τους σε όλα τα άλλα πλάσματα του ζωικού βασιλείου.
Οι εκτάσεις γης που έχουν μείνει για καλλιέργεια "υποφέρουν" από την υπερεκμετάλλευση: οι μονοκαλλιέργειες που προωθούν οι άνθρωποι, δίνουν μεν περισσότερα κέρδη, από την άλλη όμως κινδυνεύουν περισσότερο από εκείνες της παραδοσιακής γεωργίας, αφού εάν πέσει μία ασθένεια σε μία καλλιέργεια, πλήττει και όλες τις υπόλοιπες ίδιες καλλιέργειες της περιοχής. Το αποτέλεσμα είναι πως όλα τα προϊόντα που παράγει η γη και καταναλώνουμε εμείς είναι γεμάτα με φυτοφάρμακα για να είναι ανθεκτικά στα μικρόβια, με συνέπεια να επιβαρύνουμε την υγεία μας καταναλώνοντάς τα.