ΣΤ΄ ΤΑΞΗ - ΦΥΣΙΚΗ - ΕΜΒΙΑ-ΑΒΙΑ
Φ.Ε. 2: Το κύτταρο
Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, από τους μεγαλύτερους ως τους μικρότερους, αποτελούνται από κύτταρα.
Το κύτταρο είναι η μικρότερη μονάδα της ζωής. Για την ακρίβεια, το κύτταρο είναι ένα ζωντανό μικροσκοπικό "εργοστάσιο", που λειτουργεί με απίστευτη ακρίβεια και με εκπληκτικό συντονισμό με τα άλλα κύτταρα ενός οργανισμού.
Το κύτταρο είναι η μικρότερη μονάδα της ζωής. Για την ακρίβεια, το κύτταρο είναι ένα ζωντανό μικροσκοπικό "εργοστάσιο", που λειτουργεί με απίστευτη ακρίβεια και με εκπληκτικό συντονισμό με τα άλλα κύτταρα ενός οργανισμού.
Το φυτικό κύτταρο
Δείτε το και διαδραστικά:
Το ζωικό κύτταρο
Δείτε το και διαδραστικά:
Δείτε τα κυριότερα μέρη των φυτικών και ζωικών κυττάρων στα παρακάτω σχέδια. (ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση:)
|
|
Μονοκύτταροι και πολυκύτταροι οργανισμοί
Οι πιο απλοί οργανισμοί αποτελούνται από ένα μόνο κύτταρο (μονοκύτταροι οργανισμοί: διάφοροι μικροοργανισμοί, ιοί και μικρόβια).
Οι πιο σύνθετοι οργανισμοί (οι πολυκύτταροι: φυτά, ζώα, άνθρωποι) αποτελούνται από πάρα πολλά κύτταρα. Ο άνθρωπος, για παράδειγμα, διαθέτει περίπου 100 διαφορετικά είδη κυττάρων και συνολικά περίπου 100 τρισεκατομμύρια κύτταρα.
Οι πιο σύνθετοι οργανισμοί (οι πολυκύτταροι: φυτά, ζώα, άνθρωποι) αποτελούνται από πάρα πολλά κύτταρα. Ο άνθρωπος, για παράδειγμα, διαθέτει περίπου 100 διαφορετικά είδη κυττάρων και συνολικά περίπου 100 τρισεκατομμύρια κύτταρα.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Συνοπτικά, τα παραπάνω:
Στον πυρήνα κάθε κυττάρου βρίσκεται το βασικό μόριο της ζωής· ένα μόριο με πολύπλοκη σπειροειδή δομή (εικόνα κάτω), πολύτιμο για την διαιώνιση της ζωής, αφού περιέχει όλες τις γενετικές πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την αναπαραγωγή και διαιώνιση του οργάνου ή του οργανισμού όπου περιέχεται.
Το όνομά του: Δεσοξυριβο-Νουκλεϊνικό Οξύ (Desoxyribo-Nucleic Acid: DNA).
Το DNA βρίσκεται σε περιέλιξη μέσα στον πυρήνα των κυττάρων και γι' αυτό δεν φαίνεται το κανονικό μήκος του (το οποίο θα έφτανε τα δύο μέτρα σε μήκος, αν δεν ήταν συσπειρωμένο!).
Δείτε ένα βίντεο για τον τρόπο λειτουργίας του DNA:
(youtu.be/Y-azn8GB48U)
Το μέγεθος των κυττάρων
Δείτε τα μεγέθη διαφόρων κυττάρων, σε σχέση με το κεφαλάκι μιας καρφίτσας.
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Δείτε φωτογραφίες κυττάρων
Εικόνες από ερυθροκύτταρα (τα κύτταρα που δίνουν το κόκκινο χρώμα και τις ιδιότητες στο αίμα):
|
Κύτταρο δέρματος 
|
Κύτταρο κρεμμυδιού 
|
|
Νευρικό κύτταρο |
Κύτταρο πατάτας |
|
|
Και το αυγό; Τι σχέση έχει με τα κύτταρα;
|
|
Μα, προφανώς και έχει σχέση με τα κύτταρα, αφού το αυγό είναι ένα κύτταρο (το τσόφλι είναι το κυτταρικό τοίχωμα, το ασπράδι είναι το κυτταρόπλασμα και ο κρόκος είναι ο πυρήνας του)!
(Αν ενδιαφέρεστε για το μεγαλύτερο κύτταρο που υπάρχει στον κόσμο, είναι το αυγό της στρουθοκαμήλου...)
(Αν ενδιαφέρεστε για το μεγαλύτερο κύτταρο που υπάρχει στον κόσμο, είναι το αυγό της στρουθοκαμήλου...)
Ωπ!... Ατύχημα!...
Εικονικό μικροσκόπιο - 1
Πιο πολύ ενδιαφέρον εδώ έχει ο ψηφιακός δίσκος (cd). Βάλτε την ανώτατη μεγέθυνση και προσέξτε πώς είναι κατασκευασμένος!
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
Εικονικό μικροσκόπιο - 2
1. Ρυθμίστε την εστίαση (focus), την αντίθεση (contrast), την φωτεινότητα (brightness)
και την μεγέθυνση (magnification)·
2. Επιλέξτε ένα δείγμα (choose a sample): house dust mite (ακάρεα σκόνης), fruit fly (μύγα των φρούτων),
gecko foot ( ; ), honey bee (μέλισσα), jellyfish (μέδουσα), mayfly ( ; ), ragweed pollen (γύρη), sand star (αστερίας)·
3. Παίξτε τους επιστήμονες μικροβιολόγους!...
(Παίζει μόνο στον Mozilla...)
και την μεγέθυνση (magnification)·
2. Επιλέξτε ένα δείγμα (choose a sample): house dust mite (ακάρεα σκόνης), fruit fly (μύγα των φρούτων),
gecko foot ( ; ), honey bee (μέλισσα), jellyfish (μέδουσα), mayfly ( ; ), ragweed pollen (γύρη), sand star (αστερίας)·
3. Παίξτε τους επιστήμονες μικροβιολόγους!...
(Παίζει μόνο στον Mozilla...)
Λίγη επανάληψη...
