ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄ (ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ)
ΕΝΟΤΗΤΑ Ε΄: Η Ελλάδα στον 20ο αιώνα
Κεφ. 5: ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ αποφάσισαν να στείλουν στρατό στα εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, προκειμένου να εφαρμοστούν οι όροι της ειρήνης.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, έπεισε τις Μεγάλες Δυνάμεις πως η Ελλάδα είχε και λόγο να στείλει δικό της στρατό, αφού στις περιοχές στις οποίες θα πήγαινε ζούσε πολύς ελληνικός πληθυσμός, και την ικανότητα να το κάνει.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις από την πλευρά τους δεν εύρισκαν άσχημη την ιδέα να μην απασχολούν δικό τους στρατό στην Μ. Ασία.
Έδωσαν λοιπόν την άδεια και την εντολή στον Βενιζέλο να αναπτύξει τον ελληνικό στρατό γύρω από την περιοχή της Σμύρνης, την περιοχή δηλαδή που είχε δοθεί στην Ελλάδα σύμφωνα με την Συνθήκη των Σεβρών.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, έπεισε τις Μεγάλες Δυνάμεις πως η Ελλάδα είχε και λόγο να στείλει δικό της στρατό, αφού στις περιοχές στις οποίες θα πήγαινε ζούσε πολύς ελληνικός πληθυσμός, και την ικανότητα να το κάνει.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις από την πλευρά τους δεν εύρισκαν άσχημη την ιδέα να μην απασχολούν δικό τους στρατό στην Μ. Ασία.
Έδωσαν λοιπόν την άδεια και την εντολή στον Βενιζέλο να αναπτύξει τον ελληνικό στρατό γύρω από την περιοχή της Σμύρνης, την περιοχή δηλαδή που είχε δοθεί στην Ελλάδα σύμφωνα με την Συνθήκη των Σεβρών.
Η κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό (2/5/1919) έγινε μέσα σε πανηγυρικό κλίμα, ανάμεσα στους Έλληνες της πόλης, οι οποίοι έβλεπαν επιτέλους την απελευθέρωσή τους από τους Τούρκους.
Ακριβώς την αντίθετη διάθεση είχαν οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί της περιοχής, οι οποίοι έβλεπαν τον ελληνικό στρατό όχι ως απελευθερωτή αλλά ως στρατό κατοχής.
Το επόμενο διάστημα οι Έλληνες κατέλαβαν εδάφη γύρω από την περιοχή της Σμύρνης, καθώς και την Ανατολική Θράκη, σύμφωνα με τις οδηγίες των Συμμάχων.
Στις 28/7/1920 υπογράφτηκε η Συνθήκη των Σεβρών. Οι Έλληνες δέχτηκαν με ενθουσιασμό την αύξηση των ελληνικών εδαφών. Αντίθετα οι Νεότουρκοι, με τον Μουσταφά Κεμάλ αρχηγό, που είχαν κάνει επανάσταση και ουσιαστικά ήλεγχαν την διοίκηση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, απέρριψαν εντονότατα την Συνθήκη, την οποίαν θεωρούσαν συνθήκη διάλυσης του κράτους τους.
Το επόμενο διάστημα, ο ελληνικός στρατός αποφάσισε να αναπτυχθεί στην ενδοχώρα της Μ. Ασίας πολύ περισσότερο απ' όσο όριζε η Συνθήκη, έχοντας σκοπό να δείξει στους Συμμάχους πως σίγουρα ήταν ικανός να κρατήσει την περιοχή της Σμύρνης από την στιγμή που οι ικανότητές του θα του επέτρεπαν να κρατά τον έλεγχο ακόμη μεγαλύτερων περιοχών.
Ακριβώς την αντίθετη διάθεση είχαν οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί της περιοχής, οι οποίοι έβλεπαν τον ελληνικό στρατό όχι ως απελευθερωτή αλλά ως στρατό κατοχής.
Το επόμενο διάστημα οι Έλληνες κατέλαβαν εδάφη γύρω από την περιοχή της Σμύρνης, καθώς και την Ανατολική Θράκη, σύμφωνα με τις οδηγίες των Συμμάχων.
Στις 28/7/1920 υπογράφτηκε η Συνθήκη των Σεβρών. Οι Έλληνες δέχτηκαν με ενθουσιασμό την αύξηση των ελληνικών εδαφών. Αντίθετα οι Νεότουρκοι, με τον Μουσταφά Κεμάλ αρχηγό, που είχαν κάνει επανάσταση και ουσιαστικά ήλεγχαν την διοίκηση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, απέρριψαν εντονότατα την Συνθήκη, την οποίαν θεωρούσαν συνθήκη διάλυσης του κράτους τους.
Το επόμενο διάστημα, ο ελληνικός στρατός αποφάσισε να αναπτυχθεί στην ενδοχώρα της Μ. Ασίας πολύ περισσότερο απ' όσο όριζε η Συνθήκη, έχοντας σκοπό να δείξει στους Συμμάχους πως σίγουρα ήταν ικανός να κρατήσει την περιοχή της Σμύρνης από την στιγμή που οι ικανότητές του θα του επέτρεπαν να κρατά τον έλεγχο ακόμη μεγαλύτερων περιοχών.
Τα όρια της ζώνης της Σμύρνης, το μέγιστο όριο προώθησης του ελληνικού στρατού και οι ελληνικές και τουρκικές επιθέσεις
(10ο Γυμνάσιο Πάτρας - επεξεργασία digitalzoot)
(10ο Γυμνάσιο Πάτρας - επεξεργασία digitalzoot)
Ο Κεμάλ, που ήταν πολύ έξυπνος, άρχισε να προσεγγίζει την Σοβιετική Ένωση, το λαϊκό - σοσιαλιστικό και φιλεργατικό κράτος που προέκυψε μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις θεωρούσαν το σοσιαλιστικό καθεστώς των μπολσεβίκων πιο σημαντικό πρόβλημα για τα συμφέροντά τους απ' αυτό που τους προκαλούσε η Οθωμανική αυτοκρατορία, αφού φοβούνταν λαϊκές εξεγέρσεις και στις δικές τους χώρες, αν οι υπήκοοί τους μάθαιναν περισσότερα πράγματα για την σοσιαλιστική επανάσταση και το φιλολαϊκό και φιλεργατικό κράτος που είχε εγκαθιδρυθεί τότε στην Σοβιετική Ένωση.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις θεωρούσαν το σοσιαλιστικό καθεστώς των μπολσεβίκων πιο σημαντικό πρόβλημα για τα συμφέροντά τους απ' αυτό που τους προκαλούσε η Οθωμανική αυτοκρατορία, αφού φοβούνταν λαϊκές εξεγέρσεις και στις δικές τους χώρες, αν οι υπήκοοί τους μάθαιναν περισσότερα πράγματα για την σοσιαλιστική επανάσταση και το φιλολαϊκό και φιλεργατικό κράτος που είχε εγκαθιδρυθεί τότε στην Σοβιετική Ένωση.
Για τους παραπάνω λόγους, τα συμφέροντά τους τους έδειχναν πως πρέπει να συμμαχήσουν με τον Κεμάλ, για να τον απομακρύνουν όσο ήταν δυνατόν από την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης.
Αυτό σε απλά λόγια σήμαινε πως ο Κεμάλ άρχισε να αποκτά περισσότερες συμμαχίες απ' ό,τι στο παρελθόν, τόσο με την Σοβιετική Ένωση όσο και με τις δυνάμεις της Αντάντ.
Σήμαινε επίσης πως οι Μεγάλες Δυνάμεις (Γαλλία, Ιταλία) έψαχναν αφορμή για να αποσύρουν την υποστήριξή τους προς την Ελλάδα.
Την αφορμή αυτή την βρήκαν στις ελληνικές εκλογές του 1920, όταν επέστρεψε στην διακυβέρνηση της Ελλάδας ο βασιλιάς Κωνσταντίνος: Με την πρόφαση πως ο Κωνσταντίνος ήταν φιλογερμανός, άρα και αντίθετος με τα συμφέροντά τους, σταμάτησαν να ενισχύουν την ελληνική εκστρατεία στην Μικρά Ασία και υπέγραψαν συμφωνίες συνεργασίας με τον Κεμάλ.
Έτσι, η χώρα μας έμεινε με μοναδικό σύμμαχο την Αγγλία (κι αυτήν σε διπλωματικό επίπεδο μόνο).
Το παράξενο ήταν, όμως, ότι παρ' όλο που η εκστρατεία φαινόταν πως θα κατέληγε σε αδιέξοδο, οι Έλληνες με παρότρυνση των Άγγλων συνέχισαν την προέλαση στο εσωτερικό της Μ. Ασίας. Μάλιστα έφτασαν στον ποταμό Σαγγάριο, σχεδόν έξω από την Άγκυρα.
Αυτό σε απλά λόγια σήμαινε πως ο Κεμάλ άρχισε να αποκτά περισσότερες συμμαχίες απ' ό,τι στο παρελθόν, τόσο με την Σοβιετική Ένωση όσο και με τις δυνάμεις της Αντάντ.
Σήμαινε επίσης πως οι Μεγάλες Δυνάμεις (Γαλλία, Ιταλία) έψαχναν αφορμή για να αποσύρουν την υποστήριξή τους προς την Ελλάδα.
Την αφορμή αυτή την βρήκαν στις ελληνικές εκλογές του 1920, όταν επέστρεψε στην διακυβέρνηση της Ελλάδας ο βασιλιάς Κωνσταντίνος: Με την πρόφαση πως ο Κωνσταντίνος ήταν φιλογερμανός, άρα και αντίθετος με τα συμφέροντά τους, σταμάτησαν να ενισχύουν την ελληνική εκστρατεία στην Μικρά Ασία και υπέγραψαν συμφωνίες συνεργασίας με τον Κεμάλ.
Έτσι, η χώρα μας έμεινε με μοναδικό σύμμαχο την Αγγλία (κι αυτήν σε διπλωματικό επίπεδο μόνο).
Το παράξενο ήταν, όμως, ότι παρ' όλο που η εκστρατεία φαινόταν πως θα κατέληγε σε αδιέξοδο, οι Έλληνες με παρότρυνση των Άγγλων συνέχισαν την προέλαση στο εσωτερικό της Μ. Ασίας. Μάλιστα έφτασαν στον ποταμό Σαγγάριο, σχεδόν έξω από την Άγκυρα.
Οι Άγγλοι, για να προασπίσουν καλύτερα τα καινούρια τους συμφέροντα, σιγά σιγά άλλαξαν και αυτοί την στάση τους υπέρ της Τουρκίας.
Ο ελληνικός στρατός έμεινε χωρίς συμμάχους στην τουρκική ενδοχώρα, εξαντλημένος από τις κακουχίες και από την εχθρική συμπεριφορά των ντόπιων. Το ίδιο διάστημα οι Τούρκοι εξοπλίζονταν και ετοιμάζονταν για αντεπίθεση.
Μετά από μια μεγάλη επίθεση του Κεμάλ, οι Έλληνες υποχώρησαν πιο ανατολικά και οχυρώθηκαν κατά μήκος της νοητής αμυντικής γραμμής Εσκί Σεχίρ - Κιουτάχεια - Αφιόν Καραχισάρ.
Τον Αύγουστο του 1922 οι Τούρκοι έκαναν την τελική αντεπίθεση, αναγκάζοντας τους Έλληνες να υποχωρήσουν άτακτα προς την Σμύρνη.
Ο ελληνικός στρατός από ’κεί αποβιβάστηκε στα καράβια και έφυγε για την Ελλάδα, αφήνοντας αβοήθητο τον ελληνικό πληθυσμό της Ιωνίας.
Στις 26/8/1922 οι Τούρκοι μπήκαν στην Σμύρνη. Η ελληνική και η αρμένικη συνοικία παραδόθηκαν στις φλόγες.
Οι Έλληνες και οι Αρμένιοι Σμυρνιοί, σφάχτηκαν από τον τουρκικό όχλο, κάηκαν, ή πνίγηκαν.
Οι Σύμμαχοι, θέλοντας να φερθούν σαν ουδέτεροι, δεν έκαναν τίποτα για να σταματήσουν την σφαγή.
Ενάμισι περίπου εκατομμύριο άνθρωποι έγιναν πρόσφυγες.
Ο ελληνισμός ξεριζώθηκε βίαια από την Μ. Ασία και το όνειρο της Μεγάλης Ελλάδας έσβησε οριστικά.
Ο ελληνικός στρατός έμεινε χωρίς συμμάχους στην τουρκική ενδοχώρα, εξαντλημένος από τις κακουχίες και από την εχθρική συμπεριφορά των ντόπιων. Το ίδιο διάστημα οι Τούρκοι εξοπλίζονταν και ετοιμάζονταν για αντεπίθεση.
Μετά από μια μεγάλη επίθεση του Κεμάλ, οι Έλληνες υποχώρησαν πιο ανατολικά και οχυρώθηκαν κατά μήκος της νοητής αμυντικής γραμμής Εσκί Σεχίρ - Κιουτάχεια - Αφιόν Καραχισάρ.
Τον Αύγουστο του 1922 οι Τούρκοι έκαναν την τελική αντεπίθεση, αναγκάζοντας τους Έλληνες να υποχωρήσουν άτακτα προς την Σμύρνη.
Ο ελληνικός στρατός από ’κεί αποβιβάστηκε στα καράβια και έφυγε για την Ελλάδα, αφήνοντας αβοήθητο τον ελληνικό πληθυσμό της Ιωνίας.
Στις 26/8/1922 οι Τούρκοι μπήκαν στην Σμύρνη. Η ελληνική και η αρμένικη συνοικία παραδόθηκαν στις φλόγες.
Οι Έλληνες και οι Αρμένιοι Σμυρνιοί, σφάχτηκαν από τον τουρκικό όχλο, κάηκαν, ή πνίγηκαν.
Οι Σύμμαχοι, θέλοντας να φερθούν σαν ουδέτεροι, δεν έκαναν τίποτα για να σταματήσουν την σφαγή.
Ενάμισι περίπου εκατομμύριο άνθρωποι έγιναν πρόσφυγες.
Ο ελληνισμός ξεριζώθηκε βίαια από την Μ. Ασία και το όνειρο της Μεγάλης Ελλάδας έσβησε οριστικά.
Πηγές:
Για την δημιουργία της ανάρτησης, εκτός από τις ήδη αναφερθείσες πηγές και το σχολικό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄,
βοήθησαν –χωρίς να ερωτηθούν...– οι ιστότοποι:
Σχολικό βιβλίο Γ΄ Γυμνασίου
Μικρασιατική εκστρατεία (Βικιπαίδεια)
Καταστροφή της Σμύρνης (Βικιπαίδεια)
Μικρασιατική εκστρατεία
Τα αίτια της ήττας στην Μ. Ασία
Μικρασιατική εκστρατεία (Ιστορία ελληνική και Παγκόσμια)
Το τουρκικό εθνικό κίνημα
Σύνοδος Ειρήνης του Παρισιού (Βικιπαίδεια)
καθώς και το παλαιό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄, Κεφ. 41 (ΟΕΔΒ 2009)
Κατεβάστε το μάθημα (σε μορφή word) στον υπολογιστή σας. ΚΛΙΚ ΕΔΩ!
Πηγές:
Για την δημιουργία της ανάρτησης, εκτός από τις ήδη αναφερθείσες πηγές και το σχολικό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄,
βοήθησαν –χωρίς να ερωτηθούν...– οι ιστότοποι:
Σχολικό βιβλίο Γ΄ Γυμνασίου
Μικρασιατική εκστρατεία (Βικιπαίδεια)
Καταστροφή της Σμύρνης (Βικιπαίδεια)
Μικρασιατική εκστρατεία
Τα αίτια της ήττας στην Μ. Ασία
Μικρασιατική εκστρατεία (Ιστορία ελληνική και Παγκόσμια)
Το τουρκικό εθνικό κίνημα
Σύνοδος Ειρήνης του Παρισιού (Βικιπαίδεια)
καθώς και το παλαιό βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄, Κεφ. 41 (ΟΕΔΒ 2009)
Κατεβάστε το μάθημα (σε μορφή word) στον υπολογιστή σας. ΚΛΙΚ ΕΔΩ!
ΕΠΙ ΠΛΕΟΝ ΥΛΙΚΟ
Η μικρασιατική καταστροφή
Ντοκυμαντέρ του National Geographic
(youtu.be/okpEy9vZ6KE)
Η μικρασιατική καταστροφή
Ντοκυμαντέρ από την ΕΡΤ1
(youtu.be/a-qBpCvvHd0)
Από τη Μεγάλη Ελλάδα στην Μικρασιατική Καταστροφή
Ντοκυμαντέρ από την ΕΡΤ2
(youtu.be/3cV7A7IyKGQ)
Αυθεντικό βίντεο από την Σμύρνη
Η καταστροφή της Σμύρνης
μέσα από σπάνιες φωτογραφίες
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
ΚΛΙΚ στην εικόνα:
